In Otegem, diep in West-Vlaanderen, zijn 75 medewerkers aan de slag bij machinebouwer ELIET. Innoveren wordt er bijzonder hoog in het vaandel gedragen, want een machine kan niet goed genoeg zijn. Dat is toch de overtuiging van Frederic Lietaer. Een gesprek over machines, duurzaamheid, circulariteit, innoveren en de nieuwe ELIET Jetzer®.
Na zijn studies industrieel ingenieur, gevolgd door een MBA, stapte Frederic Lietaer 26 jaar geleden in het bedrijf van zijn vader, machinebouwer in Otegem. Generaties voorvaderen waren smid en zijn grootvader verdeelde landbouwmachines. Vader Emiel werd op jonge leeftijd zelfstandig in stalinrichting en deed ervaring op met metalen constructies. Door een gelukkig toeval kwam er een lokale handelszaak van tuinmachines als nevenactiviteit bij.
Gedreven door de vraag van klanten besloot Emiel om zelf oplossingen te ontwikkelen. En zo ontstond machinebouwer ELIET (Emiel LIETaer), die sinds 1984 tuinmachines van eigen merk voor tuinliefhebbers en tuinaannemers bouwt en wereldwijd verkoopt. Na 40 jaar gaat het om een uitgebreid gamma machines voor gazonverzorging, hout- en groenversnipperaars gericht op snoeiresten uit tuin en park, en van blazers en zuigers voor het ruimen van bladeren en zwerfafval.
Een opmerkelijk buitenbeentje
“ELIET-machinebouw was altijd al een buitenbeentje en innoveert volop”, zegt Frederic Lietaer. “Maar innoveren om te innoveren, zonder meerwaarde voor de gebruiker, heeft geen zin. Een mooi voorbeeld van hoe wij innovatie zien is ons recente antwoord op de klimaatopwarming, die de tuin- en parkcultuur zoals wij die kennen bedreigt.”
Als gras verdort, blijft er van een mooi gazon niet veel over. Om het gazon snel en goedkoop te renoveren had ELIET een doorzaaimachine ontwikkeld en was daarin zelfs pionier. Lietaer: “Onze doorzaaimachines injecteren graszaad onder de oppervlakte en jong gras groeit tussen het oude door. Snelle budgetvriendelijke gazonrenovatie kan zo zonder beschadiging of heraanleg. Maar dat blijft symptoombestrijding en wij wilden het probleem ook bij de wortels aanpakken. Letterlijk.”
“Als we nu eens een machine bedachten die waterpolymeren en bodemverbeteraars tot 20 centimeter diep aanbrengt, zonder beschadiging. Zo’n polymeer kan tot het honderdvoud van zijn gewicht aan water opzuigen en vasthouden en zo ontstaat een waterbuffer voor planten.” Het concept van de ELIET Jetzer® klonk fantastisch. “Maar”, vervolgt Lietaer, “je moet de grond openmaken en dat berokkent schade. Gaatjes prikken in de bodem was een andere piste, maar hoe mik je die waterpolymeren en bodemverbeteraars in de gaatjes? In een proefopstelling lukt dat allemaal aardig, maar een heus gazon is andere koek. Toen rees het idee om bioafbreekbare kogeltjes (pods), gevuld met producten, onder druk in de grond te schieten.”
Helaas. “We konden niet diep genoeg schieten, kregen geen kogeltjes ontwikkeld die onbeschadigd de grond ingingen en daar openbarstten… Ook perslucht vervangen door micro-ontploffingen met waterstof lukte niet. Na anderhalf jaar hebben we die ontwikkeling zoals ze oorspronkelijk was bedacht gestaakt.”
ELIET gooide het over een andere boeg en intussen is er wel een ELIET Jetzer® om een gazon klimaatrobuust te maken. Die snijdt met messen 10 centimeter diepe groeven in de grond zonder noemenswaardige schade, en strooit in de groeven poeder of granulaat met o.a. waterpolymeren en andere bodemverbeteraars.
Duurzaam en circulair
De gloednieuwe machine is een nicheproduct en heeft een prijskaartje. Hoewel de nood en behoefte toenemen, lijkt een aankoop door tuinaannemers niet rendabel. Lietaer: “Daarom herdenken we onze go-to-marketstrategie tot een model van ‘product as a service’ (PAAS). We verkopen de machine niet, maar commercialiseren het gebruik ervan. Wellicht kunnen we dat ook bij andere machines toepassen. Verhuren is een duurzame aanpak, want het verbruik van energie, tijd en grondstof voor de productie wordt over veel tijd en gebruikers verdeeld, met een beperkte impact op de planeet. Bovendien hebben we er alle belang bij de machines extra sterk te maken, gemakkelijk te herstellen en vlot te recyclen. Een duurzame en circulaire filosofie.”
ELIET-machinebouw was altijd al een buitenbeentje en innoveert volop.
Frederic Lietaer
Voor de verhuur ontwikkelde ELIET partnerschappen met verdelers van producten voor de professionele groensector. Tuinaannemers reserveren en betalen de huur van een machine via de ELIET-portaalsite en halen machine en strooimiddel op bij een verdeler in hun buurt. Het verhuurmodel voor de ELIET Jetzer® wordt tegen eind 2024 in Vlaanderen uitgerold.
Stokken in de wielen
De onderneming bouwde wereldwijd een sterke reputatie uit en dat resulteerde in een mooie groei. Het bedrijf beslaat 11.000 m2 oppervlakte en telt circa 75 medewerkers. Lietaer: “Hier liggen onze roots en hier willen we blijven, maar er is geen ruimte meer. Delokaliseren is geen optie want dan verliezen wij medewerkers met veel kennis en ervaring en verliezen zij hun job. Het is ook financieel niet haalbaar. Bovendien is er geen industriegrond beschikbaar in Zuid-West-Vlaanderen en op meerdere locaties werken is een logistieke nachtmerrie en in onze competitieve markt veel te duur.”
Gelukkig beschikt ELIET aanpalend over een terrein van een hectare groot. Ideaal, zo lijkt het. “Jawel”, beaamt Frederic Lietaer, “alleen… het is landbouwgrond. We proberen nu al 6 jaar om die te laten herbestemmen tot industriegrond. Tevergeefs, want gemeentelijke, provinciale en Vlaamse overheden schuiven alles op de lange baan en kijken vooral naar elkaar. Nochtans heeft onze activiteit alles met natuur, duurzaamheid en circulariteit te maken en creëren we oplossingen voor de klimaatproblematiek. Een overheid zou een bedrijf als ELIET op handen moeten dragen. Na de lokale verkiezingen vragen we de gemeente nog maar eens om het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) aan te passen. We duimen.” (DDM - Foto DD)
Circular Machine Building
ELIET ontwikkelde het ‘product as a service’-businessmodel voor de nieuwe machine Jetzer® in het kader van het circulaire innovatieproject Circular Machine Building van Designregio Kortrijk, Voka West-Vlaanderen en Sirris. Daaraan namen 4 West- Vlaamse bedrijven deel. 2 van hen moesten vaststellen dat het businessmodel niet bij hun bedrijf past of dat ze er nog niet klaar voor zijn, 2 andere eindigen met een concreet resultaat.
