“Product as a Service zou win-winsituatie kunnen zijn”
Investeren in een eigen machine is voor veel ondernemingen nog zwaarder dan vroeger. Het nieuwe project Living Lab Circular Machine Building onderzoekt dit en volgend jaar of het ook anders kan. Designregio Kortrijk, Voka West-Vlaanderen, Sirris en 3 machinebouwers bekijken welke uitdagingen een circulair businessmodel met zich kan meebrengen.
Duurzaam en circulair omspringen met materialen en grondstoffen en die ook langer en/of intensiever gebruiken, wordt in de toekomst almaar meer de norm. Dat zet bedrijven aan tot het verkennen van nieuwe businessmodellen. “Het circulair businessmodel ‘Product as a Service’ zou er daar één van kunnen zijn”, stipt Marijke Bouciqué, senior adviseur innovatie en digitalisering bij Voka West-Vlaanderen, aan. “Daarbij blijft het product eigendom van de fabrikant, die de machine na het gebruik bij de klant recupereert. Vervolgens kan de fabrikant herstellingen of aanpassingen uitvoeren, zodat de installatie en/of de materialen nog voor een andere toepassing nuttig kunnen zijn.”
In een circulair businessmodel blijft het product eigendom van de fabrikant, die de machine na het gebruik bij de klant recupereert.
Marijke Bouciqué
Minutieuze opvolging
Johan Wyckaert, co-founder van Cyago (Kortrijkse producent van droog- en afblaasmachines) ziet diverse voordelen. “Als zo’n machine eigendom van de producent blijft, zal je die automatisch veel beter monitoren. Je zal continu willen weten hoe de klant de machine gebruikt, het onderhoud en eventuele herstellingen minutieus opvolgen,… Nu weet je eenmaal een klant een machine heeft aangekocht in principe niet meer wat ermee gebeurt.”
Bij 3Dtools, dat in Gullegem machines ontwerpt en bouwt voor de chemische industrie, ziet Sam Mulkay nog meer pluspunten. “Hoewel machines tegenwoordig vaak al met sensoren zijn uitgerust, doet de b2bklant vaak weinig of niets met de data die ze zo genereren. Machines die over AI-intelligentie beschikken, zouden de resultaten van data-analyses kunnen gebruiken om de productieplanning te optimaliseren. Op die manier lever je als machinebouwer niet alleen een installatie, maar ook een zeer nuttige dienst aan je klant.”
“De voornaamste uitdaging zal erin bestaan om de klant te overtuigen”, beseft Timen Floré van machinebouwer Vintiv, dat afdelingen in Beringen en Waregem heeft. “Gezien steeds meer ondernemingen overtuigd geraken van het belang van circulair ondernemen, moet dat haalbaar zijn.”
Ander product
De creatie van een nieuw businessmodel brengt wel veel uitdagingen met zich mee. “Eén van de dilemma’s zal zijn of je dat extra businessmodel (verhuren in plaats van verkopen) kunt integreren binnen je bestaande organisatie, of er beter een aparte divisie of bedrijf voor opricht. In innovatie is het de kunst om in de huidige business voor continuïteit te zorgen, terwijl je ook wil bouwen aan de toekomst. Beide combineren blijft één van de belangrijkste evenwichtsoefeningen van ondernemerschap”, zegt Remco Lenstra van RE-Framed BV, die in het project de bedrijven zal bijstaan met expertise over gebruikersonderzoek en serviceprototyping.
Diverse andere experts stappen mee in het bad. Zo zal Verhaert het aspect ecodesign ondersteunen (hoe moet je machines aanpassen aan de circulaire noden?), biedt KPMG juridische support en bekijkt Matthias Derycke, adviseur finance bij Voka West-Vlaanderen, het financiële luik. “De expertise van Sirris inzake de vereiste digitalisering van dergelijke machines (connectiviteit, software in de machine en in de cloud, die de PaaS-toepassingen mogelijk maken), wordt eveneens essentieel”, aldus Pieter Beyl van Sirris.
Financiële stabiliteit
“PaaS zal ons vermoedelijk de kans bieden om markt te winnen, waar we die nu zouden verliezen omdat b2b-klanten op de rem gaan staan om te investeren in de aankoop van een machine”, vervolgt Johan Wyckaert.
“Voor ons als machinebouwer zou zo’n nieuw businessmodel meer financiële stabiliteit kunnen bieden”, vult Timen Floré aan. “Door te factureren op maandelijkse (huur)basis, krijg je recurrente inkomsten. Bij het huidige verkoopmodel is onze inkomstenstroom veel onregelmatiger.”
Zo’n nieuw businessmodel zou meer financiële stabiliteit kunnen bieden, dankzij recurrente inkomsten.
Timen Floré
“Een gevolg van PaaS zou een meer modulaire aanpak kunnen zijn”, beseft Sam Mulkay. “We zullen als machineontwerpers kunnen meegroeien met onze klanten, op een manier die voor beide financieel en praktisch beter haalbaar is.”
Het Living Lab heeft financiële steun van VLAIO en loopt 2 jaar. “Dit jaar zal de klemtoon liggen op het capteren van informatie en kennisdeling, vanaf 2024 willen we concrete cases uitwerken die de meerwaarde effectief aantonen”, besluit Stan Dewaele, projectmanager bij Designregio Kortrijk, dat het project promoot. (BVC - Foto Kurt)
