Eind maart stelden de elektriciteitsnetbeheerders Fluvius en Elia hun versterkte actieplannen rond congestiebeheer voor. Voor het eerst communiceerden zij over het aantal industriële elektriciteitsaansluitingen die niet zomaar aangesloten kunnen worden omwille van netcongestie. Concreet gaat het bij Fluvius, de distributienetbeheerder, om zo’n twintig aanvragen, terwijl Elia, de beheerder van het hoogspanningsnet, 15 dossiers meldt.
Het is vijf voor twaalf
De sense of urgency moet hoog zijn: het is vijf voor twaalf voor de versterking van ons elektriciteitsnet. Indien onze bedrijven niet op hun tempo kunnen elektrificeren, of als we geen nieuwe investeringen kunnen aantrekken omwille van onvoldoende netcapaciteit, betekent dit een significant competitief nadeel voor onze regio.
Concreet zien Elia en Fluvius op dit moment capaciteitsproblemen op 16 van de 235 Vlaamse transformatorstations waar het hoogspanningsnet en het distributienet met elkaar verbonden zijn. Bij een grote vraag aan hoge vermogen aansluitingen, kan de capaciteitsbeschikbaarheid van andere transformatoren ook snel problematisch worden.
Investeren aan sneltempo
De netbeheerders investeren wel degelijk in de netten: dit decennium respectievelijk 4,8 en 11 miljard in de hoogspannings- en distributienetten in Vlaanderen. De investeringen volgen echter niet het tempo van elektrificatie in de industrie. Bovendien worden de kosten van deze investeringen doorberekend in de energiefactuur, wat de elektriciteitsprijs verder opdrijft en de concurrentiepositie van onze bedrijven onder druk zet.
In onze buurlanden grijpen overheden actief in op de stijgende nettarieven. Ze doen dat bijvoorbeeld door kortingen toe te passen op transmissienettarieven, of via alternatieve financiering van netinvesteringen. In Vlaanderen zou de overheid kunnen overwegen om met kapitaal in te stappen in Fluvius, en zo een deel van de investeringen op zich te nemen. Ook de Europese Clean Industrial Deal stimuleert dergelijke maatregelen.
Nood aan extra netcapaciteit
In afwachting van de noodzakelijke extra netcapaciteit moeten overheden, netbeheerders en bedrijven samenwerken om te kijken wat mogelijk is. Een flexibel aansluitingscontract kan zo’n oplossing zijn. Bij flexibel elektriciteitsverbruik, heeft een bedrijf niet op elk moment de volledige capaciteit van zijn aansluiting nodig. Hierdoor kunnen meer bedrijven tijdig toegelaten worden op het net.
Dit principe is al toegepast op het Elia-hoogspanningsnet, maar zou ook mogelijk moeten worden voor het Vlaamse distributienet en het Vlaamse deel van het Elia-net. De Vlaamse overheid werkt aan het regelgevende kader hieromtrent, maar de omzetting van de Europese EMD5-richtlijn over deze materie laat spijtig genoeg op zich wachten.
Naast investeringen en extra netcapaciteit, moeten we ook aandacht besteden aan de volgende punten:
- Flexibel verbruik meer ingang laten vinden bij bedrijven, is een belangrijke uitdaging. Elektrificatieprojecten bieden ook opportuniteiten om bepaalde assets zoals e-boilers meer te valoriseren door in te spelen op actuele energieprijzen en flexibiliteitsdiensten, zoals de onbalansmarkten van Elia of meer recent om het hoofd te bieden aan netcongestie op het distributienet van Fluvius.
- Netinvesteringen moeten sowieso altijd doordacht zijn: op het juist moment, op de juiste plaats en zo kosten optimaal mogelijk. Dat moeten we doen om Nederlandse toestanden te vermijden. Daar staan immers tienduizenden bedrijven in de wachtrij voor een aansluiting.
- Om netinvesteringen zo goed mogelijk te plannen, is er nood aan informatie. Netbeheerders willen sneller inzicht krijgen in hoe middelgrote en grote Vlaamse bedrijven hun energietransitieplannen de komende jaren vormgeven. Op basis van deze informatie kunnen zij hun planning afstemmen. Dit creëert een win-win-situatie: door transparantie te bieden, kunnen bedrijven zich verzekeren van voldoende netcapaciteit in de toekomst.
Voka moedigt haar leden actief aan om hun toekomstige elektriciteitsnoden en transitieplannen, zowel op korte als op langere termijn in kaart te brengen, en te delen met de netbeheerders. Samen met de zes Voka – Kamers van Koophandel zullen we hier de komende maanden actief mee aan de slag gaan.
Alleen op deze manier kan fijnmazig in kaart gebracht worden waar de mogelijke bottlenecks in het net zich bevinden en kan er doordacht geïnvesteerd worden. De elektrificatie van het bedrijfsleven is in volle gang en speelt een cruciale rol in de transitie naar een koolstofneutrale samenleving.
