De Week van Duaal Leren is van start gegaan, het moment om vooruit te kijken. Tegen 2030 willen we 30.000 jongeren in duale opleidingen, want duaal leren is de gamechanger die onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar afstemt. Het combineert theorie met praktijk, bereidt jongeren optimaal voor op een job en geeft bedrijven de kans om talenten van dichtbij te begeleiden. De basis ligt er, maar nu is het tijd voor een echte versnelling. Het is nu of nooit!
Nu of nooit: duaal leren verdient een echte doorbraak
De Week van Duaal Leren is een goed moment om de balans op te maken. Wat aanvankelijk werd gelanceerd als een veelbelovende hervorming om onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen, is in de praktijk nog niet het succes geworden waarop we hadden gehoopt. Maar dat betekent niet dat het een mislukking is. Integendeel: de fundamenten liggen er, meer dan 5.000 jongeren kozen dit schooljaar voor een duaal traject.
Dit is een waardevolle basis, maar nu moeten we een versnelling hoger schakelen. Het is nu of nooit om duaal leren een volwaardige plaats te geven in ons onderwijssysteem. Onze ambitie is om 30.000 jongeren in duale opleidingen te hebben tegen 2030.
Hoe kunnen we het traject versterken?
Veel potentieel, te weinig schaal
Duaal leren heeft een enorme potentie met meer dan 30.000 erkende werkplekken in Vlaanderen. Het combineert leren op de werkvloer met theoretische kennis en zorgt ervoor dat jongeren beter voorbereid zijn op een job. Werkgevers krijgen de kans om talenten van dichtbij te begeleiden en op te leiden, in theorie een win-winsituatie. En toch blijft het aantal duale trajecten in Vlaanderen te beperkt. Werkgevers aarzelen om in het systeem te stappen, scholen kampen met praktische hindernissen en het imago van duaal leren blijft in de schaduw van klassieke onderwijsroutes.
Duidelijke keuzes
Willen we duaal leren laten doorbreken, dan moeten we duidelijke keuzes maken. Op welke richtingen willen we ons focussen? Voor welk type leerling is duaal leren bedoeld? Vandaag ontbreekt die aflijning en dat zorgt voor verwarring. Door heldere keuzes te maken, kunnen we duaal leren gerichter en effectiever uitbouwen.
Duidelijkere voordelen en sterkere communicatie
Er moeten duidelijke voordelen zijn, zowel voor de scholen als voor de leerlingen. Die voordelen bestaan wel degelijk, maar worden vandaag vaak onvoldoende belicht. We moeten investeren in een brede communicatiecampagne die het potentieel van duaal leren in de verf zet. Jongeren en ouders moeten zien dat duaal leren een volwaardige en aantrekkelijke leerweg is, en scholen moeten gestimuleerd worden om het actiever te omarmen.
Betere ondersteuning voor mentoren en trajectbegeleiders
Mentoren uit bedrijven en trajectbegeleiders op scholen spelen een cruciale rol in het succes van duaal leren. Zij begeleiden de jongeren op de werkvloer en in de leertrajecten. Vandaag krijgen zij echter te weinig ondersteuning. Als we willen dat duaal leren écht werkt, moeten we investeren in extra ondersteuning, opleidingen en middelen voor deze begeleiders.
Duaal leren in het hoger onderwijs: een veelbelovende piste
Niet alleen in het secundair onderwijs kan duaal leren een meerwaarde bieden. In West-Vlaanderen heeft Voka een pilootproject opgezet in het hoger onderwijs en dit in tandem met de Brugse campus van de KULeuven. Dit unieke traject in Vlaanderen werd omgedoopt tot KU Leuven Nexus en werd dit academiejaar voor het eerst uitgerold. Studenten worden hier vanaf het begin van de opleiding industrieel ingenieur ondergedompeld in het ondernemerschap. Na een eerste kennismaking dit academiejaar, start in 2025-2026 de eerste lichting studenten ingenieurswetenschappen aan hun duaal traject binnen de partnerondernemingen. KU Leuven Nexus heeft het potentieel en de ambitie om door te groeien naar andere regio’s en opleidingen. De overheid zou dit goede voorbeeld moeten meenemen en grondig evalueren in het kader van een uitrol van duaal leren naar het hoger onderwijs.
Het moment is nu
De nood aan goed opgeleide, praktijkgerichte arbeidskrachten is groter dan ooit. Duaal leren kan hierin een sleutelrol spelen, maar dan moet er een duidelijke versnelling komen. Het beleid heeft stappen gezet, maar het blijft bij een beperkte uitrol. Als we nu niet doorpakken, dreigt het potentieel van duaal leren onbenut te blijven.
Vlaanderen heeft de kans om van duaal leren een sterk en duurzaam traject te maken, waarin onderwijs en werk écht hand in hand gaan. Maar dan moeten we nu keuzes maken. Dit is geen experiment meer, dit is de toekomst van ons onderwijs en onze economie. Nu of nooit.
