In België vormen roken, ongezonde eetgewoonten, alcoholgebruik en onvoldoende beweging de voornaamste gezondheidsrisico's. Milieufactoren zoals luchtvervuiling dragen ook bij aan gezondheidsproblemen. Ondanks een dalende trend, blijft het alcoholgebruik onder jongeren zorgwekkend hoog in vergelijking met het Europese gemiddelde. Voor meer details en diepgaandere inzichten, biedt de informatie op deze pagina verdere verdieping.
Hoe verhouden de grootste gedragsrisicofactoren zich tegenover elkaar?
Roken, ongezonde eetgewoonten, alcoholgebruik en te weinig bewegen zijn de belangrijkste risicofactoren voor de gezondheid in België. Roken blijft de grootste oorzaak, goed voor 18% (20.000) van de sterfgevallen in 2019. Ongezonde eetgewoonten volgen met 11% (13.000 sterfgevallen). Alcohol is verantwoordelijk voor 6% (7.000 doden) en te weinig bewegen leidt tot 2% (2.500 doden) per jaar. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met het Europees gemiddelde, behalve voor ongezonde eetgewoonten, waar België beter scoort (EU-gemiddelde is 17%).
Wat is het effect van milieufactoren op de sterfgevallen in België?
Milieufactoren spelen ook een rol in onze gezondheid. Luchtvervuiling en ozon veroorzaakten in 2019 naar schatting 3.800 doden in België. Blootstelling aan deze factoren verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, ademhalingsproblemen en bepaalde kankers.
Wat is de evolutie van alcoholgebruik in België?
In 2019 dronk de gemiddelde Belg 9,2 liter pure alcohol op 1 jaar. Ondanks de daling van het alcoholgebruik het voorbij decennium, is zwaar drinken (meer dan 6 glazen op 1 gelegenheid) nog steeds erg ingeburgerd in ons land.
Wat is de verhouding tussen het Belgisch alcoholverbruik en het Europees gemiddelde?
In 2018 nam 27,5% van de Belgen regelmatig deel aan zwaar drinken, wat aanzienlijk hoger is dan het EU-gemiddelde van 18,5%. Dit cijfer is sinds 2013 niet gedaald. Vooral mannen drinken vaak zwaar: 37,2% van de Belgische mannen tegenover een EU-gemiddelde van 26,3%.
Zwaar drinken komt het meest voor bij adolescenten. In 2022 gaf 24% van de 15-jarigen aan minstens twee keer dronken te zijn geweest, hoger dan het EU-gemiddelde van 18% en een stijging van 5% ten opzichte van 2018. Daarom introduceerde België in 2022 een nieuw alcoholplan om alcoholgebruik bij jongeren en volwassenen te verminderen.
Welke bevolkingsgroep verbruikt het meest alcohol?
Zwaar drinken komt vooral voor bij adolescenten. In 2022 gaf 24% van de Belgische 15-jarigen aan minstens twee keer in hun leven dronken te zijn geweest. Dit percentage ligt hoger dan het EU-gemiddelde van 18% en is een stijging van ongeveer 5% ten opzichte van 2018.
Als reactie op deze cijfers introduceerde België in 2022 een nieuw Alcoholplan om alcoholgebruik bij zowel volwassenen als adolescenten te beperken.
Zwaar drinken is dus het meest voorkomend bij adolescenten, meer dan bij elke andere leeftijdsgroep. In 2022 meldde 25% van de 15-jarigen dat ze al minstens twee keer dronken waren geweest, wat niet alleen boven het Europese gemiddelde van 18% ligt, maar ook een toename van 5% is in vergelijking met 2018.
Wat is de evolutie van tabaksgebruik in België?
In 2018 gaf 15,4% van de Belgische volwassenen aan dat ze dagelijks rookten, een lager percentage dan in de meeste andere Europese landen. Tussen 2013 en 2018 zijn de rookcijfers gedaald met meer dan 18%, voornamelijk bij de vrouwen die tot de laagste cijfers behoren in de EU. Een resultaat dat deels de inspanningen van de Belgische overheid weergeeft om het tabaksgebruik in de afgelopen jaren te verminderen.
Ook het percentage rokers bij de 15-jarigen is sinds 2014 aanzienlijk gedaald. In 2022 rookte 15% van de 15-jarigen. Tegelijkertijd zien we, voorlopig, dat er een aanzienlijke toename is in het gebruik van e-sigaretten bij tieners. In Vlaanderen zou 18% van de 15- en 16-jarigen e-sigaretten hebben gebruikt in 2022. Een grote stijging van ongeveer 10% in vergelijking met de cijfers van 2018.
In 2018 rookte 15,4% van de Belgische volwassenen dagelijks, een lager percentage dan in veel andere Europese landen. Het aantal rokers daalde tussen 2013 en 2018 met meer dan 18%, vooral onder vrouwen. Ook het aantal rokende 15-jarigen daalde aanzienlijk: in 2022 rookte 15% van hen. Tegelijkertijd neemt het gebruik van e-sigaretten onder tieners toe. In 2022 gebruikte 18% van de Vlaamse 15- en 16-jarigen e-sigaretten, een stijging van 10% sinds 2018.
Wat is de evolutie van obesitas in België?
Obesitas blijft minder voorkomend in België dan in andere Europese landen, maar het aantal gevallen is de afgelopen 10 jaar toegenomen. In 2018 had 15,9% van de Belgische volwassenen overgewicht, een stijging van 2% ten opzichte van 2014, maar nog steeds onder het EU-gemiddelde van 16,3%. Ook bij 15-jarigen steeg het percentage overgewicht en obesitas licht, van 16,3% in 2014 naar 16,9% in 2022. Vergeleken met de gemiddelde stijging van bijna 23% in Europa, scoort België aanzienlijk lager. Bron
Hoe verhoudt de sociaal-economische ongelijkheid zich tegenover gezondheidsrisico’s?
In België komen verschillende gedragsrisicofactoren vaker voor bij mensen met een lagere sociaaleconomische status. Zo rookte in 2018 25% van de Belgen regelmatig, terwijl dit slechts 11% was bij mensen uit het hoogste inkomenskwintiel. Daarnaast had bijna 20% van de bevolking overgewicht, tegenover 11% van de Belgen met het hoogste inkomen.
Een opvallende bevinding is dat een hoger inkomen juist geassocieerd wordt met een hoger percentage regelmatig zwaar alcoholgebruik. In 2018 vertoonde 32% van de Belgen met een hoog inkomen dit gedrag, in vergelijking met 20% van de bevolking in het laagste inkomenskwintiel.
Hoe is het gesteld met de geestelijke gezondheid in België?
Net als in alle Europese landen zijn er ook in België hiaten in de informatie over de prevalentie van geestelijke gezondheidsproblemen. Toch laten de beschikbare gegevens zien dat bijna 2 miljoen mensen in België te maken hebben met mentale gezondheidsproblemen. Volgens de laatste schattingen van het Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) had ongeveer 17% van de Belgische bevolking in 2019 geestelijke gezondheidsproblemen, wat vergelijkbaar is met het EU-gemiddelde.
Wat zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen?
De meest voorkomende psychische aandoeningen in België zijn angststoornissen, die bijna 6% van de bevolking treffen. Daarna komen depressieve stoornissen en stoornissen door alcohol- en drugsgebruik, die beide bij 4% van de bevolking voorkomen. Bipolaire stoornissen en schizofrenie treffen elk ongeveer 1% van de Belgen.
Wat is de evolutie in België in verband met hun zelfmoordcijfers?
In 2020 was zelfmoord verantwoordelijk voor 1,4% van alle sterfgevallen. Net als in andere Europese landen komt zelfmoord vaker voor bij mannen. In de afgelopen tien jaar was het aantal zelfmoorden onder mannen bijna drie keer zo hoog als onder vrouwen. Desondanks zijn de zelfmoordcijfers voor zowel mannen als vrouwen gedaald, in een tempo vergelijkbaar met het EU-gemiddelde. Toch blijven de zelfmoordcijfers in België hoger dan in andere Europese landen, vooral onder vrouwen.
Wat is de evolutie bij depressie in België?
In België is er een opvallend sociaal-economisch verschil in de prevalentie van psychische stoornissen. In 2019 zou ongeveer 14% van de mannen en 16% van de vrouwen in het laagste inkomenskwintiel lijden aan een depressie, tegenover minder dan 2% van de mannen en 6% van de vrouwen in het hoogste inkomenskwintiel.
Over het algemeen hadden Belgen in het laagste inkomenskwintiel bijna vier keer meer kans om aan een depressie te lijden dan Belgen in het hoogste inkomenskwintiel. Deze cijfers liggen (iets minder dan) drie keer zo hoog als het EU-gemiddelde.
