Duurzame industrie en logistiek

Oost-Vlaanderen is een koploper op vlak van duurzame industrie en logistiek. De bedrijven in het North Sea Port havengebied zijn daar een sprekend voorbeeld van, maar ook daarbuiten doen industriële en logistieke bedrijven grote duurzaamheidsinspanningen. De helft van de investeringen die buitenlandse bedrijven in Oost-Vlaanderen doen, is rechtstreeks in het cleantechsegment te vinden.

Ruimte

Analyse 

Ondernemingen staan de volgende jaren voor de grootste uitdaging in hun geschiedenis. Ze worden geconfronteerd met een aantal gelijktijdige transities: de klimaat- en energietransitie, de duurzaamheidstransitie en nood aan innovatie en digitalisering, gecombineerd met een zeer krappe arbeidsmarkt. Oost-Vlaamse ondernemingen en bij uitstek de Gentse havenbedrijven zijn koploper in de duurzaamheidsen klimaattransitie en willen deze voorbeeldrol de volgende jaren nog versterken. Hierbij hebben ze nood aan een industrieel beleid dat deze transities faciliteert, maar ook voldoende rechtszekerheid geeft. Om deze transities te realiseren hebben ondernemingen letterlijk en figuurlijk ruimte nodig. Oost-Vlaanderen heeft van alle Vlaamse provincies het kleinste actief aanbod aan bedrijventerreinen. Bovendien kent Oost-Vlaanderen de sterkste daling in beschikbare oppervlakte, zowel in ha (-518 ha) als procentueel (-5%).

Dit vraagt Voka Oost-Vlaanderen 

• Ruimte voor duurzame groei: Bedrijven zijn de sleutel tot onze energie- en duurzaamheidstransitie. Een robuuste voorraad aan bedrijfsruimte is essentieel. Herbestem daarom verouderde en inefficiënte bedrijventerreinen naar moderne en strategisch gelegen locaties. Bedrijven die moeten herlokaliseren, moeten actief begeleid worden met concrete oplossingen. Verweefbare activiteiten worden gelokt naar de stads- en dorpskernen, maar werk ook aan een draagvlak voor verweving en actieve begeleiding voor verweefbare bedrijven. Het provinciaal ruimtelijke toekomstplan was alvast geen goed voorbeeld daarvan. Dat plan zorgde voor een netto afname van de hoeveelheid bedrijfsruimte en voorzag op geen enkele manier in transitie voor bedrijven. 

  Naast voldoende ruimte voor bedrijvigheid, met de blik voorbij de bouwshift, moeten ook de vergunningenprocedures vlotter. Oost-Vlaanderen deelt hier in de problematiek die voor heel Vlaanderen geldt. De duurtijd, onzekerheid en beroepsmogelijkheden remmen vandaag investeringen in duurzaamheid af. .

Energie

Analyse

Energie staat door klimaatuitdagingen en fluctuerende energiemarkten centraal voor ondernemers. De energietransitie en technologische vernieuwing zijn cruciaal, maar leveringszekerheid is essentieel. Het elektriciteitsverbruik zal de komende jaren sterk stijgen, ondanks maar ook net door energiebesparende maatregelen, zoals de elektrificatie van ons vervoer, gebouwenverwarming en het verduurzamen van de industriële processen, warmte- en stroomvragen. De overgang van centrale naar decentrale stroomproductie voegt complexiteit toe. Naast elektriciteitsvergroening is inzet op groene warmte en duurzame moleculen nodig voor onze klimaatambities

Dit vraagt Voka Oost-Vlaanderen 

• Infrastructuur moet de transitie kunnen volgen: Prioriteer investeringen in ons elektriciteitsnet om de energietransitie te faciliteren. Met een stijgend elektriciteitsverbruik en groei in decentrale productie is er dringend behoefte aan modernisering om verstoppingen op het net te voorkomen. Boost de buisleidingeninfrastructuur in en rond de haven om onze infrastructuur toekomstbestendig te maken. Door het gebruik van leidingen voor het transport van moleculen zoals waterstof en CO2, grondstoffen voor de industrie en warmte (naast de klassieke producten zoals aardgas), benutten we een potentieel dat nu nog onvoldoende wordt aangeboord. Een robuust netwerk van buisleidingen trekt niet alleen nieuwe bedrijven aan, maar bevordert ook investeringen en werkgelegenheid in de regio. Een nutstunnel/ leidingentunnel op strategische plaatsen, zoals onder het kanaal Gent-Terneuzen of onder de Westerschelde, verzekert alle mogelijkheden voor de toekomst.
   
• Positioneer North Sea Port als waterstof & CO2 hub: Creëer een langetermijnvisie voor waterstof, gecombineerd met een specifiek wetgevend kader en een flexibel vergunningsbeleid. Dat zal Vlaanderen positioneren als de leidende waterstofhub in Europa. De projecten binnen het North Sea Port havengebied kunnen daarvoor als voorbeeld gebruikt worden.
   
• Faciliteer investeringen in hernieuwbare energie: Oost-Vlaanderen is een voorloper in windenergie, maar toch moeten we vergunningsprocedures voor windturbines implementeren die de snelheid van uitvoering verhogen. Vandaag duren de procedures zo lang dat de turbines uit de vergunningsaanvraag vaak niet meer de beste keuze zijn op het ogenblik van de realisatie. De overheid moet erop toezien dat het algemeen belang primeert op individueel belang bij het plaatsen van windmolens. Stimuleer ook energie-uitwisseling, waarbij bedrijven energieoverschotten delen en gebruik maken van restwarmte. Faciliteer uitbreiding van warmtenetten en verminder wettelijke beperkingen voor bedrijfsgemeenschappen die duurzame energie uitwisselen. Onder het huidige regelstelsel botsen ondernemingen nog te vaak op praktische problemen en beperkingen.
   

Mobiliteit

Analyse

Oost-Vlaanderen, met zijn cruciale verkeersaders, ervaart druk op zijn transportinfrastructuur. Voor een stabiele economie zijn duurzame transportoplossingen essentieel. Om een antwoord te bieden op de verdere duurzame economische groei en de stijgende vraag naar logistieke dienstverlening is het noodzakelijk om de bestaande capaciteit te optimaliseren, knelpunten aan te pakken en te investeren in duurzame transportopties. Een vlotte modal shift die rekening houdt met de economische realiteit is daarbij belangrijk.

Dit vraagt Voka Oost-Vlaanderen 

• Intensief gebruik van onze water- en spoorwegen: Een aantal investeringen in infrastructuur zijn nodig om goederen via de water- en spoorwegen efficiënt te vervoeren. Een nieuwe tunnel in Zelzate is om vele redenen een goede zaak, onder meer om grotere schepen tot in Gent te halen. Vergroot de diepgang van het kanaal en pas de nodige oevers aan om efficiënt en duurzaam transport te stimuleren. Ook de Dender wacht al jaren op een opwaardering. De nieuwe sluis in Denderbelle en een aantal aanpassingen aan de vaarweg en spoorbrug zijn noodzakelijk om de Dender bevaarbaar te houden voor economisch transport. Er komen jaarlijks duizenden extra vrachtwagens op de weg als dat niet gebeurt. De Seine-Scheldeverbinding kan de Europese binnenvaart versterken en bijdragen aan de Vlaamse havenactiviteiten. Zet het investeringsplan verder en coördineer met Frankrijk om de aansluiting te maken met het nieuw te graven kanaal tussen Compiègne en Cambrai. Ten slotte verhoogt een robuust spoorwegnetwerk, met een verregaande digitalisering en verhoogde dienstverlening, de capaciteit en efficiëntie. Er is een systeem nodig waarbij bedrijven aangemoedigd worden om via gespreid vervoer (single wagon load) gebruik te maken van het spoor voor hun goederentransporten. De uitvoering van de geplande spoorinvesteringen in het North Sea Port havengebied zijn nodig om de groei van spoorvervoer mogelijk te maken.
• Fietsveiligheid in het woon-werkverkeer: Tewerkstellingsplekken moeten met een integrale visie aangepakt worden, zodat veilige fietsverbindingen de norm worden. Bedrijven stimuleren het gebruik van de fiets, maar met dat stijgend aantal fietsers komt ook een hoger aantal fietsongevallen. Veilige fietsinfrastructuur kan die ongevallen terugbrengen. Zorg voor veilige fietsroutes van de voordeur tot de bedrijfspoort. Breng in kaart waar gewestwegen aangepakt moeten worden en stem af met andere wegbeheerders om consistente investeringen te doen op het lokaal niveau. Het Gentse havengebied specifiek heeft met voorsprong de sterkste fietsfocus in het woon-werkverkeer van alle Vlaamse havens, maar ook een groot aantal wegbeheerders. De inventarisatie die hiervoor gestart is, moet doorgezet worden en resulteren in resultaat op het terrein, door de investeringen door te zetten en nog op te schroeven.
   
• Openbaar vervoer en vervoer op maat naar werkplekken: Afstemming van openbaar vervoer met bedrijvenzones en directe lijnen is essentieel voor vlotte verbindingen en om van het openbaar vervoer een waardig alternatief te maken. Verzeker de werking van vervoer op maat om een antwoord te bieden op lokale vervoersnoden. Laat vervoersregio’s per tewerkstellingspool kijken naar die noden in frequentie, capaciteit en bedieningsuren. In het havengebied moet ook de mogelijkheid van waterbus, fietsbus of andere creatieve vervoersmiddelen onderzocht worden en geïmplementeerd raken. Voor het vervoer op maat is Max Mobiel het best mogelijke initiatief om verder op in te zetten qua financiering. Duurzame weginfrastructuur: Ook in het toekomstig woon-werkverkeer heeft het wegvervoer nog een belangrijke plaats. Werk bottlenecks weg, waarvan een aantal al decennia voor overlast en onveiligheid zorgen. Vooral de N-wegen (N60, N42 en N41) zijn hardnekkige probleempunten met ellenlange histories en veel te uitgebreide bezwaarprocedures, quasi allen ingespannen door verenigingen die op Vlaamse subsidies opereren. Verzeker sluitende procedures, beperk beroepsmogelijkheden en voorzie financiering om deze bottlenecks en missing links eindelijk weg te werken.
   
• Investeer met visie in de Gentse Zuidrand: De Gentse Zuidrand huisvest een digitale- en biotechnologiecluster van wereldniveau en zet Vlaanderen hiermee op de kaart. Het gebied loopt van The Loop over Tech-Lane tot Eilandje Zwijnaarde en mobiliteit is er op dit moment een remmende factor voor ontwikkeling en tewerkstelling. Investeer met visie in (gedeelde) parkeermogelijkheden, snelle shuttleverbindingen naar knooppunten, hoogwaardig openbaar vervoer en vlotte autobereikbaarheid. Doe dit voor alle bedrijventerreinen die in het gebied gelegen zijn binnen een coherente visie, in plaats van op alle delen afzonderlijk.