Het aantal patentaanvragen van West-Vlaamse bedrijven steeg in 2024 met 12% ten opzichte van 2023, waar daarvoor een daling zichtbaar was. Dat blijkt uit een analyse van Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen op basis van cijfers uit de EPO Patent Index.
Terwijl het aantal patentaanvragen op nationaal niveau relatief stabiel bleef, toont West-Vlaanderen een opvallend herstel.
“Dit herstel wijst op een hernieuwde dynamiek en toont aan dat onze bedrijven volop inzetten op innovatie”, zegt Bert Mons, gedelegeerd bestuurder van Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen. “Een positief signaal dat welgekomen is in deze turbulente economische tijden.”
Het belang van patenten
Patenten worden algemeen beschouwd als een belangrijke graadmeter voor de innovatiekracht van een regio. Ze geven bedrijven exclusieve rechten op een uitvinding en beschermen hen tegen concurrentie. Dit biedt niet alleen zekerheid voor investeerders, maar stimuleert ook verdere ontwikkeling en commercialisering van technologieën. Sterke prestaties in patentaanvragen wijzen doorgaans op een dynamische, vooruitstrevende economie.
Door de patentaanvragen jaarlijks op te volgen, krijgen we inzicht in de innovatiebedrijvigheid van de regio en kunnen we sectorale trends opvolgen.
West-Vlaanderen blijft doorzetten
De groei van 12,4% in West-Vlaanderen contrasteert met de daling in Vlaanderen (-2,0%) en Wallonië (-9,9%). Dit suggereert dat West-Vlaamse bedrijven sterker inzetten op intellectueel eigendom en innovatie, mogelijk gestimuleerd door nieuwe investeringen en strategische samenwerkingen. Het West-Vlaamse Unilin is daarin een van de toonaangevende ondernemingen en behoorde in 2024 met 90 patentaanvragen tot de top 10 van Belgische aanvragers. Unilin benadrukt hiermee het belang van intellectuele eigendom in een competitieve markt.
"Innovatie is geen optie, het is een noodzaak om relevant te blijven", zegt Bart Van der Stockt, President van Unilin Technologies, de IP-divisie van Unilin. "Onze investeringen in onderzoek en ontwikkeling zorgen ervoor dat we wereldwijd concurrerend blijven en onze technologie beschermen tegen imitatie. Innovatie is en zal altijd deel uitmaken van het Unilin-DNA. De innovaties en afgeleide octrooien gaan niet louter over nieuwe productieprocessen, maar omvatten ook nieuwe producten, en technieken om de recycleerbaarheid van bestaande Unilin-producten te optimaliseren. Onze drijfveer is dan ook om steeds betere, mooiere en duurzamere producten te kunnen aanbieden. Deze plaats in de ranking is het gevolg van onze voortdurende motivatie om dergelijke R&D-grenzen te verleggen.”
Sectorale verschuivingen
De sectorale trends bieden belangrijke inzichten. Materialen en metallurgie (+39,7%), oppervlaktebehandeling en coating (+38,2%) en chemische technologie (+42,1%) laten een sterke groei zien. Dit wijst op een toename van innovatie binnen deze domeinen, mogelijk gedreven door nieuwe industriële toepassingen en duurzaamheidstrends. Daartegenover staat de scherpe daling in medische technologie (-26,0%) en een stagnatie in computertechnologie (0,0%), wat erop wijst dat België achterblijft in de snelgroeiende AI- en digitale sectoren die internationaal aan belang winnen.
De rol van grote spelers
Uit de analyse blijkt dat de top 10 aanvragers in België verantwoordelijk zijn voor een derde (34%) van de patentaanvragen, in Vlaanderen is dat zelfs bijna de helft (44%). Die top 10 bestaat uit grote spelers waaronder kennisinstellingen (KU Leuven, UGent, Universiteit Antwerpen), innovatiecentra (Imec, VITO, VIB) en grote bedrijven zoals SYENSQO, Umicore en het West-Vlaamse Unilin en Melexis.
Dit onderstreept een licht stijgende trend: innovatie is sterk geconcentreerd bij een beperkt aantal actoren, terwijl kleinere bedrijven en start-ups minder vertegenwoordigd zijn. Dit kan problematisch zijn, daar waar grote bedrijven fors investeren in R&D, hinken kmo’s steeds meer achterop, wat hun concurrentiekracht negatief kan beïnvloeden.
Grote bedrijven als inspirator voor kmo’s
West-Vlaanderen heeft in 2024 een positieve inhaalbeweging gemaakt, maar om deze trend duurzaam te maken, zijn verdere inspanningen nodig. Grote bedrijven zoals Unilin tonen hoe investeren in intellectueel eigendom bijdraagt aan concurrentiekracht.
"We hopen dat bedrijven zoals Unilin een inspiratiebron kunnen zijn voor kmo’s, die de stap naar meer innovatie en bescherming van hun technologische knowhow nog veel meer moeten durven zetten", besluit Bert Mons, gedelegeerd bestuurder van Voka West-Vlaanderen.
