Met corona, de oorlog in Oekraïne en de inflatieschok was het de voorbije jaren lastig om zinvolle economische voorspellingen te maken. Aan de start van 2023 doen we toch een nieuwe poging om de belangrijkste trends voor de Vlaamse economie in te schatten.
1. Magere economische groei
De vertrouwensindicatoren voor onze economie schetsen een somber beeld. Zo viel het consumentenvertrouwen in het najaar terug tot het laagste niveau sinds midden jaren 80 en ook het ondernemersvertrouwen is snel afgenomen. De traditionele economische voorspellers zijn er niet echt uit of we nu wel of niet in recessie gaan: de voorspellingen gaan van net niet tot net wel. Dat betekent meteen ook dat er niet echt een inhaalbeweging zal zijn in het herstel. Bovendien blijven er nog heel wat onzekerheden die een rem zetten op de economie. Het meest waarschijnlijke scenario is dat we voor een langere periode van vrij magere economische groei staan, met vooral veel variatie in hoe erg bedrijven/sectoren geraakt worden.
2. Afkoelende inflatie
Op de internationale markten zijn de prijzen van de meeste grondstoffen sinds de lente aan het dalen. Ze keren niet noodzakelijk terug naar de pre-corona niveaus, maar het feit dat ze niet langer doorstijgen, maar nu zelfs zakken, heeft wel belangrijke implicaties voor de inflatie. Zo suggeren de futuremarkten voor gas dat de prijzen de komende jaren geleidelijk zullen dalen. Tegen die achtergrond zal de inflatie het komende jaar duidelijk afkoelen (tenminste zonder nieuwe verrassingen op de grondstoffenmarkten). Voor de duidelijkheid, dat betekent niet dat de prijzen fors gaan dalen, maar dat ze gemiddeld genomen minder snel zullen stijgen.
3. Aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt
Geschikt personeel vinden is al jarenlang één van de belangrijkste bezorgdheden van de Vlaamse ondernemers. Dat zal in 2023 niet anders zijn. In het licht van de kostenexplosie waarmee ze geconfronteerd worden, zullen sommige bedrijven noodgedwongen moeten besparen op personeel, maar massale ontslagen zitten er niet aan te komen. Met de krapte op de arbeidsmarkt in het achterhoofd zullen bedrijven doen wat ze kunnen om hun personeel te behouden. In die zin zal de economische malaise weinig doen om de krapte te verlichten. Gezien de demografische dynamiek zal de krapte op de arbeidsmarkt trouwens de komende 20 jaar een belangrijke uitdaging blijven voor de Vlaamse economie.
4. Toenemend aantal faillissementen
Nadat er in de coronacrisis uitzonderlijk weinig bedrijven failliet gingen, mede dankzij de overheidsmaatregelen, werd er in 2022 een inhaalbeweging ingezet. In de eerste helft van het jaar gingen het meest bedrijven failliet sinds 2013. Het is weinig waarschijnlijk dat 2023 meteen veel beterschap zal brengen. In de huidige crisis is er veel variatie in hoe erg bedrijven geraakt worden: sommige hebben nog een vast energiecontract, andere niet, sommige kunnen hogere kosten grotendeels doorrekenen, andere niet, sommige hebben buffers kunnen opbouwen, andere niet, sommige zien geen terugval in hun afzetmogelijkheden…
5. Beleidsimpasse
Verschillende regeringspartijen willen in het voorjaar nog uitpakken met belangrijke hervormingen op vlak van arbeidsmarkt, fiscaliteit, pensioenen,… Het lijkt weinig waarschijnlijk dat daar echt iets van in huis zal komen. Ons groeipotentieel staat onder druk, onze overheidsfinanciën wankelen, onze concurrentiepositie verslechtert snel, de vooruitzichten op middellange termijn zijn verontrustend mager en we verliezen terrein in allerlei internationale rangschikkingen. Dat zouden voldoende redenen moeten zijn om dringend werk te maken van de noodzakelijke structurele hervormingen, maar meer dan waarschijnlijk zullen politieke spelletjes nog maar eens de bovenhand nemen.
