Investeren in ruimte en infrastructuur met welvaart als dividend
Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen blikt terug op een uitdagend 2024 en kijkt voorzichtig hoopvol vooruit naar 2025. Het afgelopen jaar werd gekenmerkt door torenhoge energie- en loonkosten, een schrijnend gebrek aan bedrijventerreinen, een krappe arbeidsmarkt en vertragingen in cruciale mobiliteitsprojecten. Met de komst van nieuwe lokale besturen en een nieuwe Vlaamse Regering ziet Voka West-Vlaanderen kansen om deze uitdagingen aan te pakken. “Met nieuwe beleidsmakers aan het roer is dit het moment om te investeren: in extra bedrijfsruimte, in mobiliteitsinfrastructuur en in onze haven, met bijkomende welvaart als dividend”, zegt Xavier Vanneste, voorzitter Voka regio Brugge.
Structurele arbeidsmarktkrapte ondanks stijgend aantal werkzoekenden
De krappe Brugse arbeidsmarkt, met een spanning van 1,85 werkzoekenden per vacature, blijft een zware dobber voor regio Brugge. Met een licht gestegen, maar relatief lage werkzoekendengraad van 5,5% in 2024 (t.o.v. 5% in 2023) worstelen bedrijven om vacatures ingevuld te krijgen. “Het vinden van geschikt talent is voor onze ondernemingen één van de grootste uitdagingen”, stelt Xavier Vanneste vast. Voka West-Vlaanderen roept op tot een gerichte aanpak: het activeren van werkzoekenden zonder werk en niet-beroepsactieven, zoals langdurig zieken en NEET-jongeren, blijft een prioriteit. Daarnaast pleit Voka West-Vlaanderen voor de verankering en verdere uitbouw van het International House West Flanders in Brugge om internationale talenten aan te trekken en te ondersteunen met taalopleidingen, huisvesting en integratie.
Ook de samenwerking tussen scholen en bedrijven moet intensiever worden. “Kinderen en jongeren moeten meer gestimuleerd worden om voor technische en STEM-richtingen te kiezen. Alleen zo bereiden we de volgende generatie voor op de noden van de arbeidsmarkt”, benadrukt Xavier Vanneste.
Het grootste tekort aan ruimte om te ondernemen
Naast het tekort aan geschikte mensen, is er ook een tekort aan geschikte bedrijventerreinen. Dat tekort aan terreinen is in regio Brugge nijpender dan ooit. Slechts 2 hectare wordt momenteel actief aangeboden op de markt, terwijl de vraag naar nieuwe terreinen al in 2017 werd ingeschat op 143 hectare. Het tekort remt de economische groei af en dwingt bedrijven zelfs om de regio te verlaten. “Het wordt dringend tijd om sneller te schakelen. De lopende planprocessen verlopen tergend traag. Een snelle realisatie van de bedrijventerreinen Chartreuse, De Spie, Sint-Elooi en Blankenbergsesteenweg is cruciaal. Langs de Blankenbergsesteenweg moet een regionaal bedrijventerrein van minstens 80 hectare gerealiseerd worden. Dat proces moet losgekoppeld worden van het plan om een nieuw voetbalstadion te realiseren, want vertraging in de bouw van een stadion mag geen vertraging in de realisatie van de broodnodige terreinen veroorzaken. In een regio en stad waar bouwgronden schaars zijn, is het zelfs onverstandig om nieuwe gronden op te offeren voor een extra stadion met bijhorende oefenvelden. Slechts één polyvalent stadion waarin beide clubs kunnen spelen en dat geschikt is voor multifunctioneel gebruik - van concerten en bijeenkomsten tot horeca, retail en kantoren - is vandaag nog maatschappelijk te verantwoorden. Verder zien we nog potentieel voor extra bedrijfsruimte in Jabbeke (nabij de afrit E40), Knokke-Heist (langs de A11) en Zeebrugge (zuidelijke uitbreiding Transportzone en ontwikkeling Dudzeelse polder). Zoekzones zijn er dus genoeg, maar men zal in 2025 echt eens keuzes moeten durven maken”, zegt Xavier Vanneste.
Voka West-Vlaanderen benadrukt dat het ook voor jonge ondernemingen zeer moeilijk wordt om een geschikte locatie te vinden in de Brugse regio. “Gelukkig hebben we met de Brugse incubator Brugge.Inc plaats voor heel wat innovatieve start-ups. Momenteel worden er zo’n 25 creatieve bedrijven begeleid. Brugge.Inc zorgt er zo mee voor om regio Brugge in de markt te zetten als innovatieve en ondernemende regio. Toch zien we dat, wanneer deze start-ups groeien en op zoek moeten gaan naar een grotere werkplek, ook zij tegen het tekort aan ruimte om te ondernemen botsen. Het is daarom essentieel dat er ook ruimte komt voor groeiende ondernemingen en dat Brugge.Inc kan blijven rekenen op de steun van de stichtende partners zodat we de braindrain verder kunnen ombuigen in een echte braingain”, stelt Xavier Vanneste.
Voka West-Vlaanderen wijst daarnaast op de problematische vergunningverlening. Te veel aanvragen voor een omgevingsvergunning voor industrie en bedrijvigheid worden geweigerd of stopgezet, omdat vergunningverlenende overheden nog te weinig oplossingsgericht te werk gaan. Zo werd in de periode 2018 tot oktober 2024 36,5% van de ingediende vergunningen geweigerd of stopgezet in de regio en zelfs 39,5% in de stad Brugge. “Bij te veel aanvragen wordt er nog te weinig ondernemingsvriendelijk en pragmatisch gehandeld. We hopen dat de nieuwe bestuursploegen samen met hun administraties aan de slag gaan om dit te veranderen en de cijfers naar beneden te krijgen. Voorts moet er ook iets aan de vele beroepsprocedures gedaan worden. Verhoog de rechtsplegingsvergoeding, laat het algemeen (economisch) belang meer doorwegen en dwing mogelijke bezwaarindieners om tijdig hun rol en verantwoordelijkheid op te nemen. Bedrijven hebben geen tijd voor administratieve rompslomp en jarenlange procedures”, aldus Xavier Vanneste.
Een vlot bereikbaar Brugge
Naast de bedrijfsruimte staat de bereikbaarheid van Brugge onder grote druk. “Wie dagelijks pendelt op de E403 of E40 weet hoe frustrerend de verkeerssituatie is”, zegt Xavier Vanneste. Voka West-Vlaanderen vraagt daarom met aandrang om de aanleg van een derde rijstrook tussen Brugge en Roeselare. “We zijn alvast tevreden dat de Vlaamse regering de derde rijstrook op de E403 heeft opgenomen in het Regeerakkoord en de beleidsnota’s. Hopelijk blijft deze ambitie deze legislatuur geen dode letter”, stelt Xavier Vanneste.
Voka West-Vlaanderen benadrukt ook het belang van een betere spoorverbinding. “Een snelle TGV-verbinding tussen Brugge, Kortrijk en Rijsel zou een enorme boost geven aan toerisme, de economie en Brugge als studentenstad”, aldus Xavier Vanneste. Voka West-Vlaanderen vraagt bovendien ook om flexibele oplossingen en extra middelen voor het openbaar vervoer naar economische hubs, zoals de haven, en een werkbaar parkeerbeleid voor bedrijven in de Brugse binnenstad.
Ook de infrastructuur rond de Brugse Ringvaart moet dringend vernieuwd worden. Bruggen zoals de Steenbruggebrug, Kruispoortbrug en Dampoortsluis zijn cruciaal voor de scheepvaart en het goederenvervoer, maar blijven in slechte staat of wachten op vervanging. Om de modal shift te kunnen realiseren, zal ook de haven in Zeebrugge beter moeten ontsloten worden via de binnenvaart.
Een haven die groeit, een regio die bloeit
De verbinding van de haven via de binnenvaart met het hinterland moet verbeterd worden, aangezien het havenplatform van Zeebrugge één van de belangrijkste economische motoren is van de regio. De haven staat echter voor grote uitdagingen. Naast de verbinding met het hinterland is er ook op vlak van nautische toegankelijkheid werk aan de winkel. Voka West-Vlaanderen vraagt daarom aan de Vlaamse Regering om snel duidelijkheid te bieden over de financiering en start van de bouw van de nieuwe Visartsluis. “In de beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken staat dat de Vlaamse Regering in 2025 een kaderprojectbesluit zal goedkeuren. We hopen dat dit snel gebeurt, want nadien moet er nog een projectbesluit genomen worden. Pas dan komt het complex project nieuwe sluis Zeebrugge in uitvoeringsfase. De Vlaamse Regering moet dus nog enkele hordes nemen vooraleer we effectief de sluis kunnen bouwen. De tijd dringt voor de toegankelijkheid van de haven”, zegt Xavier Vanneste.
Daarnaast benadrukt Voka West-Vlaanderen de nood aan een verdere zeewaartse uitbreiding van de haven, gekoppeld aan het Strategisch Beleidsplan Kustvisie. “Met het zeewaarts uitbreiden van de haven creëren we extra terminalcapaciteit en beschermen we de haven op een haalbare manier tegen klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel. Zo maken we van een bedreiging een opportuniteit”, vertelt Xavier Vanneste. Ook de connectiviteit met het hinterland moet verder verbeterd worden. Voka West-Vlaanderen pleit voor de aanleg van een Vlaamse Havenspoorlijn tussen Zeebrugge en Antwerpen en voor investeringen in veilige infrastructuur binnen de haven, zoals extra vrachtwagenparkings en fietspaden.
Naast heel wat nieuwe infrastructuur moet ook de bestaande infrastructuur op orde worden gezet. Zo zijn de ondernemingen in de Zeebrugse Transportzone al een tijd vragende partij om deze zone te revitaliseren. “De stad en de WVI hebben ons al laten weten dat ze werk willen maken van het revitaliseren van de Transportzone. De kosten ervan worden op enkele miljoenen euro’s geschat. Dat betekent dat er ook Vlaamse middelen nodig zullen zijn. We kijken uit naar de acties van het kabinet van Vlaams minister-president Diependaele om het steunpercentage voor dergelijke revitaliseringsprojecten op te trekken”, stelt Xavier Vanneste.
Naar toerisme 2.0?
In de Brugse binnenstad is het evenwicht tussen de leefbaarheid ervan en het (dag)toerisme al een tijdje zoek. Daarom gaf de nieuwe bestuursploeg eerder al in haar visietekst aan om de komende 6 jaar in te zetten op niet meer, maar beter toerisme. Daarvoor moet een toerismedebat georganiseerd worden dat moet leiden tot een verfijnd toerismebeleid. Voka West-Vlaanderen juicht dit toe, maar vraagt zich af hoe de stad een ‘beter’ (verblijfs)toerisme wil realiseren. “Iedereen is het er wel over eens dat we meer verblijfstoerisme willen in de stad in plaats van dagtoerisme. Met verblijfstoerisme willen we tegelijk de Brugse economie en het ondernemerschap stutten en de connectie tussen de toeristen en de Bruggelingen vergroten. Het is goed dat de stad de ambitie heeft om daar werk van te maken. Alleen rijzen er vandaag veel vragen op over hoe de stad dat wil doen. We doen een oproep naar het bestuur om met concrete maatregelen voor de dag komen”, stelt Xavier Vanneste.
De uitdagingen voor regio Brugge zijn groot, maar de mogelijkheden om de regio te versterken zijn dat evenzeer. “Met nieuwe beleidsmakers aan het roer en vernieuwde ambities is dit hét moment om structurele problemen aan te pakken”, besluit Xavier Vanneste. “Met Voka West-Vlaanderen staan we met een regiodeal voor Brugge klaar om te investeren in ruimte en infrastructuur met extra welvaart als dividend.”
