De voorbije weken nam de ongerustheid over de impact van het beleid van Trump fors toe. In de VS vielen een aantal economische indicatoren tegen. In verschillende media werd tegen die achtergrond het woord ‘Trumpcession’ gelanceerd, het idee dat de beleidskeuzes van Trump de Amerikaanse economie in recessie zouden doen belanden. De combinatie van een Amerikaanse recessie en een escalerende handelsoorlog zou ook de Europese economie in de rode cijfers kunnen duwen. Dat soort scenario’s blijft vooralsnog voorbarig, hoewel het risico op recessie zowel in de VS als in Europa de voorbije maanden duidelijk toegenomen is.
De Amerikaanse economie blijft voorlopig groeien
Het nowcast-model van de Atlanta Fed (dat een continue raming geeft voor het bbp in de VS) wijst op een krimp van de economie in het eerste kwartaal, en de Amerikaanse aandelenmarkten kregen rake klappen. Anderzijds zijn er nog altijd veel meer indicatoren die wijzen op verdere groei. Zo wijzen andere nowcast-modellen dan dat van de Atlanta Fed wel nog op positieve groei. Recessiescenario’s blijven op dit moment voorbarig. Maar het erratische beleid van Trump zorgt wel voor problemen. De initiële hoop in sommige hoeken dat Trump vooral zou inzetten op deregulering en lastenverlaging, en dat de hele retoriek rond invoerheffingen vooral grootspraak zou zijn, is ondertussen vervlogen. Trump lijkt zich voorlopig vooral te concentreren op die invoerheffingen, die op langere termijn sowieso nefast zijn voor de economische activiteit.
En ook op korte termijn heeft de lange lijst van dreigementen met almaar driestere invoerheffingen (die dan al dan niet gepauzeerd worden) al een negatieve impact op het ondernemingsklimaat in de VS. De onzekerheid rond het hele handelsbeleid is nefast voor investeringsbeslissingen. Die onzekerheid is op korte termijn allicht het meest schadelijke gevolg van de beslissingen van Trump voor de economie. Of dat voldoende is om de hele economie in recessie te duwen, blijft nog afwachten. Allicht komt het pas zover als er nog een verdere escalatie van de handelsoorlog volgt.
Ondertussen worden wel de groeiverwachtingen voor de Amerikaanse economie fors verlaagd. Volgens de OESO, die deze week met een update van haar vooruitzichten kwam, vertraagt de economische groei in de VS van 2,8% in 2024 naar 1,6% in 2026. En ook de Amerikaanse Centrale Bank verlaagde haar groeiverwachtingen deze week, van 2,1% naar 1,7% verwachte economische groei voor dit jaar. Dat illustreert ook dat de Amerikaanse economie nog altijd groeit, maar dat de recessierisico’s wel aan het toenemen zijn.
Weinig marge voor België
Ook de Belgische economie blijft voorlopig groeien. Volgens de eerste raming van de Nationale Bank zou onze economie in het eerste kwartaal van dit jaar met 0,8% op jaarbasis groeien. Daarmee blijft de economische groei opmerkelijk stabiel: we zitten al anderhalf jaar op een groeitempo in de buurt van 1% op jaarbasis. Dat is lager dan normaal, maar nog altijd wel positieve groei. Anderzijds moet er voor die vrij lage groeicijfers niet veel mislopen om in de rode cijfers te duiken.
De directe impact van de Amerikaanse heffingen op invoer uit Europa (er is al de 25% op staal, Trump dreigde al meermaals met een heffing van 25% op alle invoer uit Europa, en er is ook de dreiging met wederkerige heffingen waarbij de VS alle invoerheffingen in andere landen zou ‘matchen’ in haar eigen invoerheffingen) op de Belgische economie blijft op zich vrij beperkt. Onze rechtstreekse export naar de VS is op zich relatief beperkt (met vooral farma als grote uitzondering). Maar gezien onze grote openheid naar de rest van de wereld (internationale handel is goed voor een derde van onze economische activiteit) zou de indirecte impact van de escalerende handelsoorlog wel aanzienlijk zijn.
De Belgische ondernemingen zijn er alvast niet gerust in. Het ondernemersvertrouwen (volgens de indicator van de Nationale Bank) zit al geruime tijd op een niveau dat in het verleden overeen kwam met een stagnerende economie. Dat is negatiever dan de effectieve economische activiteit op dit moment, maar dat heeft allicht te maken met de vele onzekerheden waarmee bedrijven vandaag geconfronteerd worden. In die zin schatten de ondernemers de situatie vandaag toch in als een economie die op de rand van recessie balanceert.
Ondernemers schatten de situatie vandaag in als een economie die op de rand van recessie balanceert.
Bart Van Craeynest
Magere groei
Evengoed zijn er uiteraard ook factoren die de komende maanden voor onze economie voor positieve verrassingen kunnen zorgen. Olie- en gasprijzen zakten de voorbije maand duidelijk terug, de Europese Centrale Bank zal allicht haar beleidsrente nog verder verlagen, via defensie lijkt er meer animo te ontstaan voor meer samenwerking op Europees vlak en Duitsland zette de deur open voor een groot investeringsplan (ook al duurt het nog een tijd voor we daar de positieve effecten van zullen zien).
Op korte termijn blijft het meest waarschijnlijke scenario er één van lage maar positieve groei. De grote onzekerheid kan evenwel roet in het eten gooien, zeker als meer bedrijven hun investeringsplannen on hold gaan zetten. Ook nieuwe beslissingen van Trump kunnen voor nog meer druk zorgen. En er zijn niet veel extra schokken meer nodig om de economie (zowel bij ons, als in de VS) richting recessie te duwen.
