Precies één jaar na de eerste nieuwsberichten over een nakend faillissement bij Van Hool, hebben 1.700 ex-medewerkers ander werk gevonden. Dat zijn drie op de vier medewerkers of 71 procent. “Dat mag je een succes noemen. Maar we mikken hoger. We laten niemand los. Dat commitment hebben we samen uitgesproken”, zeggen Tom Laveren (Voka Mechelen-Kempen) en Bjorn Cuyt (VDAB).
Even terug in de tijd. 8 maart 2024. De krantenkoppen zijn duidelijk. ‘Van Hool trekt productie bussen weg uit Koningshooikt’. En ook nog: ‘Eerste mokerslag voor personeel Van Hool’.
Tom Laveren, gedelegeerd bestuurder Voka – Kamer van Koophandel Mechelen- Kempen: “8 maart was een vrijdag. In het weekend werd al snel duidelijk hoe groot de impact kon zijn als Van Hool zou herstructureren. Dat was toen nog volop het plan. Krimpen maar doorgaan. De impact zou hoe dan ook groot zijn. Je spreekt over een icoon in de maakindustrie, in onze regio. Goed voor 2.399 jobs. Vanaf minuut één zijn bij ons de alarmbellen afgegaan.”
Opvallend: er is vanuit Voka meteen gekozen om perspectief te schetsen. Een bewuste keuze?
Tom Laveren: “Absoluut. In nauw overleg met het Team Belangenbehartiging en onze woordvoerder is die keuze op 8 maart meteen gemaakt. We moéten perspectief geven. Aan de medewerkers, het bedrijf én de regio. Door een eigen analyse zagen we dat er nog 500 vacatures beschikbaar waren in onze regio voor technicus of onderhoudsmecanicien. Jobs die meteen beschikbaar waren. Die boodschap wilden we snel de wereld insturen.”
Na die boodschap kreeg Voka non-stop telefoons binnen van bedrijven die op zoek waren naar personeel.
Tom Laveren: “Sorry dat ik het zeg, Bjorn. Maar die weken na 8 maart leken wij even de VDAB. De eerste dag belden tien bedrijven naar ons om te laten weten dat ze nog vacatures hadden. Drie dagen later waren het er meer dan 200 bedrijven. Het was een enorm sterk signaal dat van onderuit gegroeid is. Onze bedrijven zeiden duidelijk: wij gaan voor perspectief zorgen. Wij hebben werk. Onze Voka-Kamer heeft dat hele proces mee kunnen begeleiden.”
Al 1.700 ex-medewerkers hebben ander werk, maar we mikken hoger en laten niemand los
Bjorn Cuyt
Wanneer hadden jullie bij VDAB door: dit is ‘huge’?
Bjorn Cuyt, algemeen directeur VDAB provincie Antwerpen: “Dat was eigenlijk nog vóór 8 maart. Van Hool stond al enige tijd op onze radar. VDAB krijgt - weliswaar met enige vertraging - de cijfers door van tijdelijke werkloosheid en bij Van Hool was het aantal medewerkers dat structureel op tijdelijke werkloosheid stond zeer hoog. En er kwam maar geen verbetering in. Bovendien was er een rechtstreeks contact met het kabinet van de Vlaamse minister van Werk. Het vooropgestelde scenario was wel anders.”
“Na 8 maart werd het pas echt concreet. En net zoals de telefoons van Voka roodgloeiend stonden, zijn onze mailboxen ontploft. Met berichten van werkgevers die wilden helpen en arbeidskrachten nodig hadden.”
Tom Laveren: “Voka en VDAB hebben elkaar snel gevonden. In een meeting hier op kantoor, bij Voka Mechelen-Kempen, hebben we toen één zin uitgesproken. “Ja, dát moeten we doen”. Die ‘dat’ sloeg op het organiseren van een jobbeurs. Samen met Agoria en mtech+. Niet zomaar een jobbeurs. Het is de grootste in Vlaanderen geworden. Met meer dan 300 bedrijven. We voelden allemaal de power die vanuit al die bedrijven kwam. Vijftig dagen na die meeting stond alles er. 300 bedrijven met hun stand, in de Nekkerhal in Mechelen. Met duizenden jobs.”
Na precies één jaar is de balans positief: 71 procent van de ex- medewerkers van Van Hool heeft ander werk. Had je dat zelf verwacht?
Bjorn Cuyt: “Het is een indrukwekkend resultaat. Vooraf had ik getekend voor een hertewerkstelling van 2 op 3 na 12 maanden. Maar na zes maanden zaten we al op dat niveau. Binnen de maand na het faillissement waren er al meer dan 600 ex-Van Hool werknemers terug aan de slag bij een andere werkgever.“
“Het indrukwekkende resultaat wijd ik vooral aan drie factoren. Ten eerste de veerkracht van de medewerkers van Van Hool. Als buitenstaander lijkt het vaak makkelijk, maar je moet die knop wel omdraaien. Je leven krijgt ongewild een andere wending. Een tweede belangrijke factor is de gezondheid van de arbeidsmarkt in de regio en de snelheid waarmee sommige bedrijven geschakeld hebben. En tot slot het netwerk: het heeft letterlijk maar een paar uur geduurd voor Voka en VDAB aan de tafel zaten, samen met de andere partners.”
Jullie zeggen: we laten niemand los. Hoe uit zich dat in de praktijk?
Bjorn Cuyt: “Er zijn verschillende redenen waarom iemand vandaag nog niet terug aan de slag is. Dit kan door ziekte zijn, maar bijvoorbeeld ook omdat iemand nog in opleiding zit. Geconfronteerd worden met een faillissement doet mensen ook nadenken. Zo hebben bijna 150 ex- medewerkers de afgelopen maanden een opleiding gevolgd bij VDAB of mtech+. En nog een 50-tal zijn dat de komende weken van plan. VDAB bekijkt samen met mtech+ hoe we de resterende groep een voorstel op maat kunnen doen. Dit kan gaan over een concrete job of een opleiding die rechtstreeks leidt naar tewerkstelling. We willen deze groep echt niet loslaten.”
Hoe is de regio er één jaar later aan toe?
Tom Laveren: “Voor onze arbeidsmarkt is dit een mokerslag geweest. In 2024 zijn we in het arrondissement Mechelen – waar Lier toe behoort – 3.186 jobs kwijtgeraakt. Dat is het hoogste aantal in 25 jaar. En bijna evenveel als de vier voorgaande jaren samen.”
“Maar ook zonder Van Hool zouden we een negatief record hebben gevestigd. Vanaf dag 1 hebben we gewaarschuwd dat de impact breder zou zijn dan Van Hool. Uit een studie van het consultancybureau KPMG is gebleken dat er tot 973 jobs werden bedreigd bij de toeleveranciers van Van Hool. Bovenop alle ontslagen bij Van Hool zelf. Maar daar is het niet bij gebleven. Door onder meer hoge loon- en energiekosten, zijn er meer bedrijven in de gevarenzone terechtgekomen. Nu er een nieuwe federale regering is, moéten we die problemen aanpakken. Die ambitie staat ook in het regeerakkoord. En ook de Vlaamse regering toont nu dat ze het menens is met het industriebeleid.”
“Nu is het belangrijk dat een deel van de beschikbare site van Van Hool ook een toekomst krijgt. En dat die site niet wordt opgeknipt in heel veel kleine stukjes grond. De stad Lier zit hier op dezelfde golflengte. De site moet naar industrie gaan. Tussen 2011 en 2021 is de regio Mechelen-Kempen de economisch sterkste groeier van Vlaanderen geworden. Die groei staat onder druk. Maar we blijven nog altijd een sterk merk. Dat willen we behouden en nog verder versterken.”
Door de hoge loon- en energiekosten zijn er meer bedrijven in de gevarenzone terechtgekomen. Die problemen moéten we aanpakken
Tom Laveren
Hoe kan die groei verzekerd worden?
Tom Laveren: “Na het faillissement van Van Hool hebben we gepleit voor de verlenging van de ontwrichte zone. Dat lobbywerk heeft opgebracht want de steunmaatregel is verlengd tot 2030. Met dank aan Jo Brouns en Vincent Van Peteghem, die in de vorige regering bevoegd waren. Duizenden bedrijven kunnen hiervan gebruik maken. Als een bedrijf in zo’n ontwrichte zone ligt, kan het korting krijgen op het aanwerven van mensen. De maatregel levert jaarlijks zo’n 1.000 jobs op, alleen al in onze regio. Daar hebben we echt voor gestreden. En dat zullen we blijven doen.”
