Afgelopen week werd duidelijk dat investeren in onze Europese veiligheid meer dan ooit prioriteit is. De Amerikaanse veiligheidsparaplu waarop Europa sinds de tweede wereldoorlog steunt, brokkelt dag per dag af. Aan de ene kant is de Amerikaanse steun aan Oekraïne (tijdelijk) stopgezet, aan de andere kant is de Amerikaanse steun aan de Europese NAVO-lidstaten hoogst onwaarschijnlijk geworden.
De geopolitieke uitdagingen van vandaag
Gisteren ging de Europese Raad akkoord met de defensieplannen die de Europese Commissie eerder deze week voorstelde. Om het Europees herbewapeningsprogramma effectief te kunnen uitvoeren, wil De Commissie 150 miljard euro lenen, om dit nadien rechtstreeks in kritische defensiecapaciteit, munitie, luchtafweer en drones te investeren. De Commissie voorziet een uitzondering op de 3% regel voor het begrotingstekort om lidstaten de mogelijkheid te geven tot 1,5% van het BBP extra te investeren in defensie. Dit staat gelijk met zo’n 650 miljard euro, gespreid over de komende vier jaar. Daarenboven kondigde de federale regering deze week de ambitie aan om versneld 2% van het BBP vrij te maken voor defensie. Deze investering was initieel pas voorzien tegen 2029. Dat wil zeggen dat er meer dan 4 miljard euro extra naar defensie gaat in 2025. Kortom, voor het eerst in 35 jaar wordt er weer serieus in defensie geïnvesteerd.
Beveiliging kritieke infrastructuur
Investeren in veiligheid en defensie staan niet enkel hoog op de prioriteitenlijst van Europa, want ook onze Vlaamse ondernemingen liggen hier wakker van. Men verwacht een toename van de hybride oorlogsvoering vanuit Rusland die een zware impact kan hebben op de bedrijfsvoering. Bij hybride oorlogsvoering wordt geen gebruik gemaakt van klassieke militaire middelen, maar probeert men op het vlak van economie, diplomatie en informatie de samenleving te destabiliseren. Problemen op het digitaal circuit en de energievoorziening zijn niet ondenkbaar. Maar denk ook aan de kwetsbaarheid van onderzeekabels voor onze kusten en hoe belangrijk die zijn voor het permanente dataverkeer.
De nood aan opwaardering van onze infrastructuur is slechts één voorbeeld van hoe een meer holistische kijk dringend nodig is voor de veiligheid van onze volledige toeleveringsketen. Geïntegreerde veiligheidssystemen en weerbaarheidsplannen kunnen onze infrastructuur alvast verbeteren, maar de cruciale vraag hierin blijft welke maatregelen onze bedrijven moeten treffen en welke hulp defensie daarin kan bieden.
Opwaardering Vlaamse Defensie-industrie
De Vlaamse defensie-industrie profileert zich reeds in innoverende technologische toepassingen die een belangrijke schakel vormen in de toeleveringsketen van grote buitenlandse defensiespelers. Daarnaast zijn er ook kansen voor Vlaamse ondernemingen die verder gaan dan de klassieke defensie-industrie, zoals bijvoorbeeld de renovatie van de luchtmachtsbasis van Kleine Brogel die in juni van start gaat. De nieuwe investeringen in defensie zullen ook helpen om de Vlaamse defensie-industrie verder te ontwikkelen. Dat is broodnodig, want op dit moment komt van elke 100 euro die defensie uitgeeft, slechts 35 euro terug naar onze economie. De ambitie is om die return te verhogen. Dit kan enkel door onze defensie-industrie competitiever te maken, waardoor onze bedrijven de kans krijgen om efficiënter, goedkoper en sneller op te schalen. Hiervoor zijn beleidsaanpassingen nodig die de defensiemarkt vrijer en gelijker maken ten aanzien van onze exportbestemmingen. Voka steunt in dit verband de intenties en de plannen van de Vlaamse en federale regering die snel moeten worden omgezet in concrete maatregelen.
Europese eenheidsmarkt voor defensie
De Europese Raad heeft gisteren ook afgesproken om zelf meer in te staan voor de Europese veiligheid. Veiligheidssamenwerkingen op Europees niveau zijn dan ook het natuurlijk gevolg. Daarom moeten extra investeringen in defensie samengaan met de verdieping van de Europese eenheidsmarkt om die samenwerking ook effectief mogelijk te maken. Zoals de hele Vlaamse economie, steunt ook de defensie-industrie voor een groot deel op de export naar andere Europese lidstaten. De steun aan de Vlaamse defensie-industrie met extra investeringen zal dan ook pas echt zijn vruchten afwerpen wanneer het de handel op de Europese markt eenvoudiger maakt. De aankondigingen van de Europese Commissie zijn hier alvast positief, maar het is nog afwachten op concrete beleidsvoorstellen.
Een sterke economie als fundament
De geopolitieke realiteit dwingt ons tot investeringen die we sinds de val van de Berlijnse Muur niet meer hadden verwacht te moeten doen. Maar meer dan wapens, is een sterke en gezonde economie de basis om op lange termijn de bovenhand te nemen in een conflict. De ineenstorting van de Sovjeteconomie en de daaropvolgende splitsing van de Sovjet-Unie is daar het beste bewijs van. Het is dan ook cruciaal in deze geopolitiek woelige tijden dat we alles inzetten op het verder uitbouwen van een sterke, competitieve en innovatieve Vlaamse, Belgische en Europese economie. Enkel met sterke en weerbare ondernemingen kunnen we deze uitdagingen met succes tegemoet gaan. Voka reikt de hand uit naar beleidsmakers om hier versneld werk van te maken.
