Ondernemers & Co: CapitalatWork - AI, economie en markten: a brave new world… or a world for the brave?
De voorbije maanden was ‘Artificial Intelligence’ the name of the game op de financiële markten. De aandelen van de grote tech-bedrijven schoten hoger, gedreven door de verwachting dat hun winstpotentieel dankzij de nieuwe mogelijkheden van AI gigantisch zal toenemen. Intussen lijkt de hype wat tot rust te komen. Toch is het een feit dat AI fundamentele veranderingen teweeg zal brengen in economie, bedrijfssectoren, arbeidsmarkt en financiële markten. Uit een bevraging door het onderzoeksbureau Capital Economics bleek echter dat de meningen over welke landen, sectoren en bedrijven het meest garen gaan spinnen bij de AI-revolutie sterk uiteen lopen. Capital Economics stelt dan ook niet onterecht dat het ons nog steeds aan een globaal en coherent kader ontbreekt om de impact van AI op de globale economie in te schatten.
Niet dat dit veel verbazing wekt. AI is immers geen technologie die gericht is op één enkele toepassing, maar een algemene techniek die gebruikt kan worden om in tal van domeinen beter en efficiënter te werken: een ‘general purpose technology’. Dit maakt het moeilijk de impact ervan vandaag in te schatten. Dergelijke algemene technologische doorbraken hebben in het verleden vaak de bestaande orde stevig door elkaar geschud! Zou James Watt ook maar een moment hebben gedacht dat zijn stoommachine tot een ware economische revolutie zou leiden omdat iemand op het idee kwam ze op wielen over een spoor te laten rijden? Zouden de onderzoekers die elektriciteit en magnetisme bestudeerden hebben vermoed dat hun ontdekkingen zouden leiden tot de gloeilamp, elektromotor, airconditioning of radio? Of zouden de wetenschappers in het Bell-laboratorium in 1947 hebben bevroed dat hun eerste experimenten met halfgeleiders de aanzet zouden vormen tot de massale digitalisering van de wereld eind 20ste eeuw? Waarschijnlijk niet.
Dat maakt het zo moeilijk de impact van AI in te schatten: een aantal van de mogelijke nieuwe toepassingen ervan bestaan vandaag gewoonweg nog niet. Allicht zullen visionaire geesten de draadjes van de verschillende technische vernieuwingen de komende jaren op totaal nieuwe manieren aan elkaar knopen om tot die toepassingen te komen. Anderzijds weten we wel dat er voor het zover is een basisinfrastructuur voor de nieuwe technologie moet worden gebouwd, net zoals de sporen voor de treinen of het glasvezelnetwerk voor de IT-revolutie moest worden aangelegd. Dat is exact wat nu gebeurt en de markten zo in de ban houdt.
AI-toepassingen zullen massale hoeveelheden datacrunchingcapaciteit vereisen. Vandaar dat de grote cloudnetwerken op dit moment zowat over elkaar heen rollen bij aankondigingen hoeveel ze gaan investeren bij de uitrol van nieuwe datacenter. Alphabet, Microsoft, Meta en Amazon willen in 2024 het gigantische bedrag van liefst USD 190 mia investeren in de uitbouw van hun AI-infrastructuur. Die enorme sommen verklaren mede waarom AI zo snel ingang vindt in het economisch leven, en de adaptatie van nieuwe technologie steeds sneller lijkt te verlopen. We beschikken nu eenmaal over een veel grotere en mobielere kapitaalvoorraad dan ten tijde van de eerste en tweede industriële revolutie, waardoor nieuwe technologie vlugger geïmplementeerd raakt.
De belangrijkste begunstigden van deze massale investeringsgolf zijn de chipproducenten. Ook in deze sector regent het investeringsprojecten ten belope van ettelijke miljarden in R&D en nieuwe productiecapaciteit. Omdat de nieuwe geopolitieke realiteit dicteert dat we onze toptechnologie nu onder eigen controle moeten houden, worden veel van deze fabrieken overigens met staatssteun in de VS en Europa gebouwd. Het spreekt vanzelf dat die bedrijven die de machines maken om chips te produceren of de software leveren om chips te ontwerpen ook meesurfen op de golf van de beleggersgunst. Minder belicht is de vraag waar de ontzaggelijke hoeveelheden energie die nodig zijn om deze datacentra te voeden vandaan zullen moeten komen. Evenmin duidelijk is hoe het verdienmodel van AI er finaal gaat uitzien. Zullen gebruikers moeten betalen voor AI-toepassingen? Zullen licenties worden verleend aan ICT-producenten die AI integreren in andere software als CRMtoepassingen of ERP-systemen? Niemand die het op dit moment echt weet. Wat waarschijnlijk de reden is dat beleggers de AI-hype een (voorlopige?) halt hebben toegeroepen, in afwachting van meer duidelijkheid over de brave new world die we tegemoet gaan.
Bart Mortier, Directeur Oost- en West-Vlaanderen CapitalatWork NV
