Iemand die zelf niet meer in staat is bepaalde handelingen te stellen of geen beslissingen meer kan nemen, noemt men een wilsonbekwame persoon. Dit kan het geval zijn wanneer u aan dementie lijdt of in een coma belandt. Een zorgvolmacht stelt u (als lastgever) in staat om iemand aan te duiden (de lasthebber) – een vertrouwenspersoon naar keuze – aan wie u de opdracht geeft bepaalde zaken voor u waar te nemen wanneer u wilsonbekwaam wordt. U kiest zelf, op het moment dat u nog wilsbekwaam bent, hoe ruim die lastgeving is.
Wat gebeurt er als er geen zorgvolmacht is opgesteld?
Als er niets is geregeld en u wordt wilsonbekwaam verklaard, is het de vrederechter die een voorlopig bewindvoerder zal aanstellen om uw vermogen te beheren. Dit kan familie zijn, maar als er conflicten dreigen zal dit een extern persoon worden. Deze externe persoon (meestal een advocaat) heeft geen voeling met uw persoonlijke behoeften en wensen omdat deze pas aangesteld wordt na het vaststellen van de wilsonbekwaamheid. Deze externe persoon zal ook betaald moeten worden.
Wat kan men opnemen in een zorgvolmacht?
Materiële beslissingen in verband met uw vermogen, zoals het beheer van bankrekeningen en gelden. U kan ook volmacht geven om schenkingen te doen in uw naam of fiscaal ongunstige bepalingen op het moment van onbekwaamheid uit uw huwelijkscontract laten schrappen. Sinds 2019 kunnen er ook persoonsgebonden beslissingen worden genomen door de lastgever. Denk bijvoorbeeld aan de keuze van een woonzorgcentrum, de verblijfsplaats, behandelende arts.
Aan wie kan de zorgvolmacht worden gegeven?
U kan zelf vrij kiezen wie u als lasthebber aanduidt. Dit kan bijvoorbeeld uw partner, kinderen, een ander familielid of zelfs een derde zijn. U voorziet in uw zorgvolmacht ook best een rangorde tussen meerdere lasthebbers indien de oorspronkelijke lasthebber zelf niet meer in staat is om voor u op te treden. U kan ook meerdere lasthebbers voorzien die gezamenlijk moeten beslissen. Er kunnen ook belangenconflicten ontstaan tussen de lastgever en de lasthebber. U kan ervoor kiezen om een “lasthebber ad hoc” aan te stellen als er tegenstrijdige belangen zijn. Die persoon zal dan optreden in plaats van de oorspronkelijke lasthebber. Een lasthebber mag bijvoorbeeld geen schenking aan zichzelf doen.
Successieplanning
De zorgvolmacht is ook in kader van successieplanning een zeer nuttig instrument. De lasthebber kan nog schenkingen uitvoeren en die laten registeren. Zo kan men de hoge tarieven erfbelasting vermijden. Dit moet wel expliciet worden voorzien in uw zorgvolmacht. Een testament kan niet door uw lasthebber worden opgesteld. Zorg daarvoor altijd dat de inhoud van uw testament is afgesteld op uw zorgvolmacht.
Continuïteit van de onderneming
Voor de BV is er geen beperking inzake delegatie van stemrechten in het vennootschapsrecht. Op grond van de zorgvolmacht kan de lasthebber uw stemrechten op de algemene vergadering uitoefenen. Voor de NV is dit ook toegelaten, maar in beperktere mate. Dit is enkel toegelaten voor specifieke vergaderingen, dan wel voor vergaderingen tijdens een bepaalde periode. Wat het bestuursmandaat betreft is enkel een bijzondere vertegenwoordiging mogelijk. Vervanging of opvolging van een bestuurder kan niet via de zorgvolmacht. Voor regelingen met betrekking tot de aanstelling, afzetting of opvolging van bestuurders moeten de statuten van de vennootschap worden aangepast. Het is dus belangrijk om de vennootschapsstatuten en uw zorgvolmacht op elkaar af te stemmen zodat ze elkaar versterken, in plaats van tegenwerken.
Notarieel of niet?
U kan de volmacht zelf laten opstellen voor zover u enkel volmacht geeft voor daden van beheer en persoonsgebonden materies. U moet die volmacht registeren in het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten via de griffie van het vredegerecht. Als het uw wens is dat de lasthebber daden van beheer stelt in uw plaats (vb. verkoop van een onroerend goed of een huwelijkscontract wijzigen) dan moet de lastgeving bij notariële akte opgemaakt zijn. De zorgvolmacht heeft dus alleen maar voordelen. Als u van plan bent een zorgvolmacht op te stellen doet u er goed aan om dit bij de notaris te laten doen. U kan uitgebreidere bevoegdheden voorzien voor uw lasthebber, alsook bent u zeker dat de correcte juridische bewoordingen zijn gebruikt. Denk er zeker ook aan om de statuten van uw vennootschap en uw testament op de zorgvolmacht af te stemmen zodat alles één sluitend geheel vormt en u niet voor verrassingen komt te staan bij tegenstrijdigheden.
Francky Godderis, Fiduciaire Godderis
