Welkom in het Wintercircus, dé technologietent van Gent

Ceo Louis Jonckheere en voorzitter Hilde Schuddinck.

Tekst Sam De Kegel  - foto Wim Kempenaers

Een paar maanden voor de  opening – het Wintercircus opent eind deze zomer – is het een en al bedrijvigheid in het Wintercircus. Hier wordt nog met man en macht geboord, gefreesd, gezaagd. De acrobaten van dienst zijn enkele tientallen stielmannen die de laatste hand leggen aan de afwerking van deze imposante technologietempel, ooit een stadscircus, hippodroom en autogarage (Mahy).

Een slijpschijf – de krachtpatser onder het elektrische gereedschap – eist even de aandacht op bij de start van het interview. We zetten ons schrap voor een turbo-gesprek waarbij de zinnen nu eens galopperen zoals wilde paarden, dan weer elegante pirouettes draaien of gracieus balanceren, op de dunne grens tussen realisme en ambitie.   

De Gentse start-ups haalden in 2022 samen 368 miljoen euro aan kapitaal op, goed voor bijna de helft van het bedrag dat alle start-ups in Vlaanderen ophaalden. Vorig jaar zag de Gentse economie de buitenlandse investeringen halveren, maar Gent blijft een magneet voor start-ups. Bovendien zijn twee van de drie Vlaamse unicorns – Deliverect en team.blue - in Gent gevestigd en heeft Gent met het Wintercircus dé nieuwste technologietempel van ons land. Wat zit er toch in dat Gentse water, denkt een mens dan? 

Louis Jonckheere: “Gent heeft de traditie van een rebelse, ondernemende, eigenzinnige stad te zijn. Daarnaast is dit een van de beste universiteitssteden van ons land met bijzonder veel knappe koppen, van ingenieurs tot academici. Op een bepaald moment had je dan gewoon een vonk nodig, met enkele ondernemers zoals Lorenz Bogaert en Toon Coppens, die eind jaren negentig Netlog oprichtten (de Belgische socialenetwerksite werd op haar hoogtepunt op circa 100 miljoen dollar gewaardeerd, maar zou uiteindelijk het onderspit delven tegenover Facebook, red.). De bal ging aan het rollen, er kwamen steeds meer nieuwe founders en start-ups (zo richtten Louis Jonckheere en Pieterjan Bouten samen Showpad op in 2011 en daarvoor al In The Pocket, samen met Jeroen Lemaire, red.) en zo werd die sneeuwbal steeds sterker en groter.”

Hilde Schuddinck: “Wat ook hard meespeelt: er zijn hier nauwelijks ego’s. Ondernemers zullen elkaar geen stokken in de wielen steken, ze willen elkaar vooruithelpen.”

Louis: “Dat laatste is typisch Gents. Andere ecosystemen doen dat misschien ook, maar het Gentse nog een tikkeltje meer (monkellachje).”

Is dat ijzersterk ecosysteem waarin corporate bedrijven, start- en scale-ups en onderzoeks- en onderwijsinstellingen slim samenwerken hét speerpunt van deze stad? 

Louis: “Absoluut. Het is niet zo vanzelfsprekend om al die spelers zo te laten samenwerken. In Gent gebeurt dit heel natuurlijk. Dit gebouw zal daar ook een stuk het verlengstuk van worden, als je kijkt naar het aandeelhouderschap van TENT (Together for Entrepreneurship, Networking and Technology, de uitbater en vennootschap achter het Wintercircus, red.). Dat consortium is uniek met topondernemers, Voka, imec, de universiteiten UGent en KULeuven, IJV-IFAS npo en het stadsbestuur. Iedereen wil mee impact hebben.”

Hilde: “Elkeen wil zijn beste beentje voorzetten om Gent en bij uitbreiding de regio nog beter op de kaart te zetten. Het Wintercircus is de kers op de taart van dit samenwerkingsverband.” 

Er heerst hier ook een sterke pay-it-forward mentaliteit. Ondernemers helpen elkaar bijna belangeloos, stellen netwerken en knowhow ter beschikking om de ander beter te maken?

Louis: “Pay-it-forward betekent inderdaad anderen belangeloos helpen. Ik leerde het concept in de VS kennen waar ik zes jaar heb gewoond en gewerkt, waarvan vijf jaar in Silicon Valley. In het begin stond ik versteld hoe hard en spontaan ik geholpen werd door iedereen aan wie ik het vroeg. Het start altijd met enkele topondernemers die beslissen om bereikbaar te zijn, zoals de twee oprichters van HP. De rest volgt dan en zo creëer je die cultuur. Pay-it-forward betekent iets teruggeven aan je community die jou destijds ook zo geholpen heeft. Dat is de ‘lijm’ van Silicon Valley: een ecosysteem waarin ondernemers er voor elkaar zijn. Wil je er een kop koffie gaan drinken met een bekende ceo, dan krijg je gegarandeerd die kans.” 

Soms geven mensen elkaar cadeaus in de hoop iets terug te krijgen, maar daar gaat het dus helemaal niet over?

Louis: “Neen. Maar als je de ander lang genoeg helpt in zo’n ecosysteem en je bent oprecht, komt er wel iets terug je richting uit. Nu, wij blijven Vlamingen en hebben nog altijd te veel schroom om hulp te vragen. En ook ondernemers die iets willen teruggeven, hebben soms een duw in de rug nodig om effectief iets terug te geven. Eén van de taken van het Wintercircus is mee dat duwtje geven aan dat ecosysteem.” 

Louis, klopt het dat je zelf gevraagd hebt om ceo te worden van het Wintercircus, ook om iets terug te geven aan de stad Gent? 

Louis: “Zeker. Gelukkig was iedereen in het bestuur akkoord (glimlach). Ik heb de beslissing ook heel snel genomen. Ik wou het gewoon heel graag doen, ook al zijn er veel onvoorspelbare factoren, maar dat ben ik wel gewoon als ondernemer.” 

Hilde: “Een jaar geleden gingen we op tweedaagse naar Londen met enkele aandeelhouders. Daar hebben we ontzettend veel over het Wintercircus gepraat. Toen hij daarna aangaf ceo te willen worden, vielen alle puzzelstukken plots in elkaar. Hij is de ideale man op de juiste plek en op het juiste moment. Louis is jong en heeft al een track record om u tegen te zeggen. Hij is een rolmodel voor vele jonge ondernemers. Een van zijn talenten is om er meteen sterke mensen bij te betrekken.”

Louis: “Als je een bedrijf met een bepaalde complexiteit wil bouwen – en dat is het Wintercircus zeker – dan moet je je goed omringen. Wij gaan ook niet zomaar voor ‘huisbaas’ spelen en wat ruimtes verhuren, integendeel.”   

Wat is de ultieme missie van het Wintercircus in enkele krachtlijnen? 

Hilde: “Technologie is de basiscomponent om hier jonge bedrijfjes te borgen zodat ze sneller kunnen groeien en schalen binnen de omkadering van een sterk ecosysteem. Zo willen we impact en dat sneeuwbaleffect creëren waarvan zonet sprake. Verder wordt dit ook een plek die Gent in de schijnwerpers moet zetten als de place to be waar zaken gebeuren die de toekomst zullen vormgeven. Tot slot willen we ook de burger, de Gentenaar, hier welkom heten.”

Louis: “De Startup Campus wordt het kloppend hart, de inner circle. Dit moet een plek worden waar ons ecosysteem komt werken en netwerken. We willen onze community een stroomstoot geven met dit gebouw door hier dingen te laten gebeuren, events te organiseren. Maar dit moet ook een plek worden die technologie, innovatie en ondernemerschap dichter bij de burger brengt. Dat is ook de reden waarom dit gebouw zo magisch is. Er zijn al vele techcampussen met een ledenwerking, maar hier komt er ook een publiekswerking, plus een organisatie die impact wil hebben op de maatschappij. Dat maakt het superuniek.”

Hoe zien jullie die publiekswerking?

Louis: “Ons gebouw zal publiek toegankelijk zijn. Er zal hier horeca zijn op het gelijkvloers, een restaurant op de vierde verdieping. Het gebouw is dus publiek doorwaadbaar. Daarnaast zullen we een volledig eigen programmatie hebben in het Wintercircus, een agenda met publieke activiteiten. Het grote verschil met andere organisaties is dat onze activiteiten altijd een raakvlak zullen hebben met technologie en innovatie. Je zal hier geen tentoonstelling zien over 17de-eeuwse kunst, maar wel kunstinstallaties met robotten en AI. Onze kunstpartners willen hier zaken doen, maar ook in contact komen met onze community.”

Hilde: “Zeker de culturele wereld en ondernemerswereld liggen nog (veel) te ver uiteen. Hier kunnen ze elkaar beter leren kennen wat ongetwijfeld tot een boeiende synergie zal leiden.”  

Ondertussen zijn ook de meeste namen van de start-ups gekend die een stek krijgen in het Wintercircus. Was de finale selectie een moeilijke bevalling? 

Louis: “Er waren 120 kandidaten, we zullen er in totaal zo’n 26 à 27 toelaten. We moesten dus veel ‘nee’ zeggen, maar dat wil niet zeggen dat we die bedrijfjes gaan uitsluiten uit ons ecosysteem. We willen onze Startup Campus ook divers genoeg houden, qua achtergrond, sectoren, verdeling mannen versus vrouwen. Er zijn nu eenmaal meer mannelijke techfounders dan vrouwen, maar we willen meer doen dan enkel de markt laten spelen. We hadden wel negen strenge criteria, van de kwaliteit van de technologie en van het team over de markt waarin ze opereren tot de tractie die ze creëren. Zijn er bijvoorbeeld al investeerders, zijn er al gebruikers van het  product, hoe veelbelovend is hun technologie. Maar ook: gebruiken ze AI, AR of andere cutting edge technologie…” 

(lees verder onder de foto)

Hilde: “Een aantal van onze aandeelhouders – met veel kennis en knowhow – zetelden mee in de jury. We organiseerden een aantal jurydagen, start-ups mochten pitchen, daarna volgde een Q&A en nadien gaven we punten op al die criteria. Wie echt goed is, springt er uit.”

Louis: “Wat is het verschil tussen een goede en slechte start-up? De kwaliteit van de founders. Een slechte founder kan een briljant idee volledig om zeep helpen, een briljante founder kan zelfs een slecht idee transformeren in een succesvol idee.”

Hoelang mogen zij resideren in het Wintercircus?

Louis: “Maximaal drie jaar. We hebben in totaal 283 plekken of seats. Start-ups groeien natuurlijk in personeel, we willen ook voldoende rotatie.”

Hilde: “Ze moeten hier ter plekke komen werken, dus niet van thuis uit. Daar willen we streng over waken. Aanwezigheid is een heel stevig criterium, net om die interactie tussen al die bedrijfjes te vergroten zodat ze elkaar onderling vooruit helpen.”

Louis: “En ook omdat ik niet geloof dat je een start-up kunt doen groeien als je elkaar niet voldoende ziet. Je kunt geen bedrijfscultuur bouwen achter je computer.” 

Het Wintercircus start daarnaast ook met een ‘memberformule’. Hoe werkt dit?

Louis: “Ik praat graag over cirkels. Hoe groter de cirkel, hoe meer mensen we zullen impacteren. De kleinste cirkel is de Startup Campus, dat gaat over 283 mensen. De cirkel daarboven wordt onze ‘social club’, een ledenwerking aan een democratische prijs die we willen opzetten rond ondernemers en changemakers uit de brede techwereld. Die kunnen hier komen werken en vergaderen in onze meeting rooms. Maar we bieden ook sportactiviteiten aan en ze krijgen voordelen in onze horeca. We geloven immers dat je enkel goed kan ondernemen in een gezond lichaam en gezonde geest. We zullen de leden tot slot ook activiteiten en events aanbieden die we zelf of met sterke partners, zoals Voka, zullen organiseren. We willen een platform worden voor organisaties die wij echt relevant vinden voor onze community. Sport en Wellbeing wordt bijvoorbeeld gecureerd door Evi Van Acker en Cédric Van Branteghem, Politics & Society door Tom Van de Weghe, Peter Hinssen zal dan weer Technology & Innovation cureren, en Florence De Clercq en Stijn Jansen nemen Art voor hun rekening.” 

Het Wintercircus ondersteunt ook vier sociale organisaties: She DID IT, TAJO, VOOM en Sociale InnovatieFabriek. Een bewuste keuze?

Louis: “We noemen ze liever impactpartners. Naast onze commerciële partners (Belfius en Eneco, red.), artistieke partners (Nerdlab, red.) en mediapartner (Mediafin, red.) willen we vier organisaties ondersteunen die werken met ondervertegenwoordigde groepen uit onze samenleving. She DID IT coacht bijvoorbeeld vrouwen met een Maghreb-achtergrond die willen ondernemen. TAJO is dan weer een talentatelier voor kwetsbare jongeren. Wij bieden minimaal 10 procent van onze infrastructuur aan deze organisaties aan heel democratische prijzen.” 

In circusjargon: jullie willen wel heel veel balletjes tegelijk in de lucht houden in het Wintercircus?

Louis (lacht): “Klopt, maar ondertussen hebben we een team met 10 vaste medewerkers dat er helemaal klaar voor is. Het wordt spannend, dat is zeker.”  

Hoe internationaal wil het Wintercircus zich profileren? Zal het kunnen wedijveren met internationale hubs zoals pakweg STATION F in Parijs? 

Hilde: “Dat is zeker de ambitie. Louis en ik hebben er allebei al veel gezien, maar er zijn er weinig die zo uniek zijn, en niet enkel door de uniciteit van dit gebouw. Zodra je hier binnenkomt krijg je een woweffect, maar er moeten hier ook wow-dingen gebeuren. Bovendien krijgt de burger ook hier de kans om mee te ontdekken wat technologie allemaal te bieden heeft. De echte quadruple helix dus.”

Louis: “Toen de start-ups hier kwamen pitchen vroegen we hen waarom ze hier willen komen werken. Niemand sprak over het gebouw. Iedereen sprak over de community en het ganse netwerk er achter. Het gebouw is magisch, maar het zijn het team, de aandeelhouders, raad van bestuur en alle stakeholders die de magie zullen moeten waarmaken. Vorige week benaderden mij nog drie internationale VC’s die ook deel willen uitmaken van deze club. Zo’n concentratie van start-ups en ecosysteem verwachten ze niet in een ‘kleine’ stad als Gent.”

Hilde: “Ik was onlangs te gast bij het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Nog zo’n parel om trots op te zijn. Gent heeft immers ook enorme troeven op vlak van biotech. We mogen nog meer pronken en communiceren over al die ambitie hier.”  

Waar moet het Wintercircus binnen 10 jaar staan?

Louis: “Het moet een kwaliteitslabel zijn voor wie hier komt werken, zoals bijvoorbeeld STATION F in Parijs. Het succes zal ook deels afgemeten worden aan wat er gebeurt met de start-ups eenmaal ze hun vleugels uitslaan. Hoe succesvol worden ze? In het brede ecosysteem hopen we op die pay-it-forward-cultuur, waarbij het netwerk elkaar hopelijk versterkt. Dat is natuurlijk moeilijker meetbaar, maar dàt is de sneeuwbal die alles moet vooruitduwen.”

Hilde: “Uiteindelijk hopen we dat er zo op langere termijn nog meer ondernomen wordt en ondernemen in een positiever daglicht komt bij het brede publiek.” 

Louis (neemt over): “We willen van het Wintercircus een iconische plek en internationaal instituut maken met een eigen identiteit die mensen zal inspireren om te ondernemen en impact te hebben. We leven nu in een wereld met veel negativiteit en weinig geloof in de toekomst. Maar bij ons is er geen plek voor verzuring. Onze partners, aandeelhouders maar evengoed de horecapartners en aannemers die voor ons werken, willen vooruit en zijn ook bereid om weloverwogen risico’s te nemen.”

Hilde: “Onze raad van bestuur en aandeelhouders hebben al zoveel bewezen, maar ze blijven met die nieuwsgierige jongens- en meisjesachtige blik naar de zaken kijken. De goesting druipt ervan af.” 

Louis: “We hopen echt dat het er boenk op zal zijn. De mensen kijken met veel verwachting naar het Wintercircus, sommigen ook met argusogen. Maar daar krijg ik net energie van. Dit is niet zomaar een bedrijf maar een publiek gebouw, zeg maar een stadswijk, waar iedereen een opinie zal over hebben. Dat maakt het voor mij zo boeiend. Iedereen zal ons een kans geven; of de mensen zullen blijven terugkomen, hangt volledig af van de kwaliteit van onze dienstverlening.”   

Slotvraag: Denken jullie dat Gent op termijn echt dé technologiehoofdstad van Europa kan worden zoals Stad Gent eerder al ambitieus poneerde? 

Louis: “Ik ben heel blij dat ze dat expliciet zeiden, want een realisatie begint met een ambitie uitspreken. Het zet een mindset en geeft het ganse ecosysteem het gevoel dat het stadsbestuur hier ook wil op inzetten. Stad Gent is eigenaar van dit gebouw en gaf het in erfpacht (voor 75 jaar, red.). Als partner willen ze mee het ecosysteem versnellen. En schrijf maar op: dit gebouw zal ook veel betekenen voor het toekomstige imago van de stad.”