Personeelstekort is en blijft momenteel dé grootste belemmering voor onze West-Vlaamse bedrijven. Dat blijkt uit een nieuwe enquête van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, bij 500 ondernemingen. Bij 6 op de 10 komen er gewoonweg onvoldoende kandidaten af op vacatures. “Het probleem zal nog erger worden en dit voor lange tijd. Er zijn dringend hervormingen van onze arbeidsmarkt nodig”, waarschuwt gedelegeerd bestuurder Bert Mons.
Onvoldoende kandidaten
Het is voor West-Vlaamse bedrijven steeds moeilijker en moeilijker om nog geschikt personeel te vinden, ondanks de verscheidene crisissen. In de nieuwste Voka-enquête zegt ruim een derde (35%) van de ondernemingen die willen aanwerven dat het nog lastiger is dan zes maanden geleden. Het grootste euvel is om voldoende kandidaten aan te trekken: 60% van de rekruterende bedrijven slaagt hier niet meer in. Niet onlogisch in een arbeidsmarkt waar er cijfermatig minder dan 1 werkzoekende is per openstaande vacature. Daarnaast stoot meer dan de helft van de werkgevers (54%) die willen aanwerven op een gebrek aan de juiste skills en kwalificaties bij de kandidaten. In de toekomst zal dit niet verbeteren, dus bedrijven zullen ook moeten investeren in een strategisch opleidingsbeleid om de kwalitatieve mismatch aan te pakken.
In de enquête wordt een tekort aan arbeidskrachten als dé belangrijkste belemmering voor de bedrijfsactiviteit genoemd, naast uiteraard de hoge loonkosten door de opeenvolgende indexeringen.
Bert Mons: “De krapte op de arbeidsmarkt is ook nefast voor toekomstige investeringsbeslissingen en dreigt met oplopende lonen onze competitiviteit te ondermijnen.”
Gemiddeld liggen de loonkosten vandaag al 11% hoger dan een jaar geleden. Voor de volgende 12 maanden wordt een verdere loonstijging met 6% verwacht. Dit is onhoudbaar in onze geglobaliseerde economie.
70.000 paar handen nodig
Uit eigen berekeningen van Voka West-Vlaanderen blijkt dat de situatie op onze arbeidsmarkt alleen nog nijpender zal worden en zal blijven aanhouden. Tot 2030 zullen we minstens 70.000 extra arbeidskrachten nodig hebben om onze groei te kunnen aanhouden en toe te werken naar de 80% werkzaamheidsgraad. In een vergrijzende samenleving is dit een uitdaging waar we alle hefbomen zullen nodig hebben om de openstaande vacatures in te vullen.
Inzetten op werkzoekenden en inactieven alleen zal hiervoor niet volstaan. Het potentieel hier is beperkt. We zullen ook voorbij de kerktoren moeten kijken en inzetten op het aantrekken van buitenlandse talenten.
Daarnaast moeten onze ondernemingen levenslang leren en digitalisering omarmen om de productiviteit verder te verhogen.
Hervormingen nodig
Voor Voka zijn er dringend hervormingen op arbeidsmarktgebied nodig, anders dreigen we welvaart te verliezen.
Een nieuwe federale arbeidsdeal is noodzakelijk. Het lijkt erop dat die door de federale regering naar de Griekse kalender wordt verschoven. De activering en beperking in de tijd van de werkloosheidsuitkeringen zijn nochtans een noodzaak. Er moet ook werk gemaakt worden van de oplijsting en aanpak van talrijke werkloosheids- en inactiviteitsvallen.
Voka dringt er sterk op aan dat de federale regering een asymmetrisch arbeidsmarkbeleid mogelijk maakt en vorm geeft, zoals in het regeerakkoord werd afgesproken. Dat zal Vlaanderen meer autonomie geven om een eigen koers te varen over onder meer de beschikbaarheid van werklozen. We hebben dringend nood aan een flexibel, modern arbeidsrecht dat aangepast is aan deze tijd.
Op Vlaams niveau moet het werkgelegenheidsakkoord van vorige zomer dringend verder uitgevoerd worden. Werkzoekenden en niet-actieven moeten we aan de slag krijgen. De VDAB moet die arbeidsreserve sneller ontsluiten en via stages, opleidingen, gerichte bemiddeling en via actieve matching mensen kordaat en snel toeleiden naar werk. Er moet ook meer ingezet worden op interregionale mobiliteit en dus samenwerking tussen de verschillende arbeidsbemiddelingsdiensten. Met het Waalse FOREM is er nog altijd geen samenwerkingsovereenkomst gesloten om de vele Waalse werkzoekenden in contact te brengen met vacatures in West-Vlaanderen.
Een snellere re-integratie van zieken is eveneens prioritair. Nu wordt er zeer selectief ingezet op re-integratie. Zo moet de VDAB wachten tot er een actieve toeleiding komt vanuit het RIZIV (adviserend geneesheer). Terug naar werk lijkt vandaag de uitzondering, maar dat moet omgedraaid worden. "Ook wordt een ruimere arbeidsmigratie een noodzaak. De verschillende administraties moeten korter op de bal spelen en de doorlooptijden van verblijfs- en arbeidsvergunningen sneller uitreiken. Bovendien moeten er vanuit Vlaanderen investeringen komen om gerichte economische arbeidsmigratie te faciliteren en te versterken. Hierbij vragen we vanuit Voka West-Vlaanderen al lang om de oprichting van een International House in onze provincie", aldus Bert Mons.
