Thema’s zoals industrieel beleid en Europese competitiviteit zullen het Europese economische beleid voor een groot deel gaan bepalen. Deze evolutie wordt ons opgelegd door onder andere China en de Verenigde Staten. China ondersteunt zijn industrie al veel langer, maar zeker de Inflation Reduction Act in de Verenigde Staten was een eyeopener voor Europa om de eigen industrie te ondersteunen in de transitie.
We pleiten voor een ambitieus en geïntegreerd Vlaams-Europees industrieel beleid dat het juiste evenwicht moet vinden tussen regulering, ondersteuning en een goede marktwerking. We willen allereerst dat er oog is voor het specifieke karakter van lidstaten en regio’s binnen de industriële transitie. Zeker in een dichtbevolkte en sterk geïndustrialiseerde regio zoals Vlaanderen merken we dat milieu- en klimaatdoelstellingen vaak botsen, wat sterk tot uiting komt in het vergunningenbeleid. Daarom moet worden ingezet op regionale, industriële strategieën op basis van de sterktes van de regio mét daarbij een (Europees) afwegingskader wanneer de doelstellingen lijken te botsen. Verdere vertraging moet absuluut vermeden worden.
Energie is cruciaal
Sinds de oorlog in Oekraïne betalen Europese bedrijven een serieuze meerprijs voor energie in vergelijking met andere landen in de wereld. In Europa begint zich ook op het vlak van energie een ongelijk speelveld te ontwikkelen. En dat is een immens probleem voor de competitiviteit. Energie is van cruciaal belang en daarom onze tweede bouwsteen. In België zouden maatregelen genomen moeten worden in de uitvoering van de federale energienorm en door in te zetten op een geïntegreerde en technologieneutrale energiemix. Investeringen in de toekomstige energie-infrastructuur en energiedragers zijn nodig én er moet een strategische visie over de beschikbaarheid van competitieve energie worden opgesteld.
Financiering voor de transitie en innovatie
De financiële vuurkracht van de Inflation Reduction Act was de wake-upcall voor beleidsmakers. Financiering is daarom de derde bouwsteen. In Europa ligt de verantwoordelijkheid zowel bij de lidstaten als het Europese niveau. Op nationaal vlak moet er absoluut over gewaakt worden dat het gelijke speelveld binnen Europa niet verstoord wordt. Vlaanderen mag zich niet passief neerleggen bij de beslissingen van andere lidstaten en moet zelf ook in financiering voorzien. De prioriteiten liggen bij de valorisatie van innovatie en het creëren van een transitie-instrument voor de industrie. Ook Europa mag niet stilzitten: het ongelijke speelveld kan aangepakt worden via Europese financiering. Het huidige instrumentarium moet heroverwogen worden zodat er een maximale optimalisatie en synergie tussen de verschillende instrumenten komt. Ook de aanvraagprocedures moeten eenvoudiger zodat niemand uit de boot valt.
Ondernemen in de interne markt
Bouwsteen vier gaat over de interne markt, dé katalysator voor een sterk Europees beleid. In de nieuwe beleidsperiode moet die opnieuw bovenaan de politieke agenda komen te staan. Enerzijds om ze nog meer te versterken, anderzijds om de nodige handhaving te voorzien, want dat ontbreekt de afgelopen jaren. Creëer daarnaast ruimte om te ondernemen! Regeldrift wordt ook vaak aangehaald als obstakel om te investeren in Europa. Werk de 25% reductie van rapportering uit die werd voorgesteld op Europees niveau en maak de Europese competitiveness check tot een essentieel deel van besluitvorming.
Internationale samenwerking en partnerschappen
De laatste bouwsteen gaat over het belang van wereldwijde openheid en de rol die Vlaanderen opneemt als absolute exportmotor. Op dit moment worden vrijhandelsakkoorden tegengehouden in België. Deze akkoorden, zoals bijvoorbeeld CETA, moeten zo snel mogelijk worden geratificeerd. Daarnaast moet België zijn rol als vrijhandelsbeliever opnieuw opnemen op Europees niveau om samen met de Europese Commissie nieuwe handelsakkoorden af te sluiten.
Nood aan gericht industrieplan
Ook in Limburg geeft de recente sluiting van Sappi Lanaken aan dat er nood is aan een gericht industrieplan. Vanuit onze provincie werd een provinciale werkgroep opgestart met middenveldorganisaties waar Voka – KvK Limburg een plan met 20 voorstellen op tafel heeft gelegd.
De eerste maatregelen concentreren zich op een snelle reconversie van de Sappi-site. Om een snelle en succesvolle reconversie (cfr. Ford Genk en Terhills) mogelijk te maken, is het belangrijk om de gronden van de Sappi-site te verwerven. In onderhandelingen hierover kan de teruggevraagde overheidssteun een hefboom zijn. We moeten vermijden dat we naar trage reconversies gaan zoals bij Renault-site in Vilvoorde en Opel-site in Antwerpen.
Daarnaast volgen een reeks maatregelen die de competitiviteit van de industrie moeten verbeteren, denk aan de hoge loon- en energiekosten. De verlenging van de steunmaatregel ontwrichte zones na 2024 en investeringen in infrastructuur van waterstof en CO2 (leidingstraat Antwerpen-Ruhr) zijn daarbij cruciaal.
