Vorige week vond de Competitiviteitsraad plaats in Brussel, voorgezeten door minister Jo Brouns in het kader van het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Voor Vlaanderen, met zijn sterke industriële basis, is het Europese industriebeleid van groot belang.
Competitiviteit wordt dé uitdaging van de volgende Europese beleidsperiode en de uitkomsten van deze raad zullen de koers voor de komende jaren bepalen.
Tijdens de raad werden twee belangrijke resoluties goedgekeurd: één over de interne markt en één over de toekomst van het industrieel beleid. Dit is een uitstekend resultaat van het Belgische voorzitterschap. Beide thema's gaan hand in hand en moeten de EU-beleidsagenda bepalen.
Escalerende handelssituatie
Waarom? Sinds de Inflation Reduction Act (IRA) en de escalerende handelssituatie met China is er ook binnen de EU een groeiende aandacht voor een sterk industrieel beleid. In maart vorig jaar presenteerde de Europese Commissie een eerste pakket maatregelen, waaronder de Net Zero Industry Act (NZIA) en de Critical Raw Materials Act.
Deze initiatieven zijn welkom, maar ze lossen de problemen niet op. Vooral de (Vlaamse) vergunningenproblematiek werd niet opgelost door de NZIA, ondanks de terechte focus op vergunningen. Wat ontbrak, was een sterke financieringspoot voor de NZIA. Zonder voldoende financiering zal de NZIA weinig bijdragen aan de ambities voor de Europese maakindustrie. Een solide financieringsstructuur is essentieel om deze ambities waar te maken.
Het Draghi-rapport
Maar het gaat breder dan dat. Iedereen kijkt nu reikhalzend uit naar het rapport van Mario Draghi, dat zal focussen op de Europese concurrentiekracht. Wat daarin zal staan, houdt velen in de EU-bubbel wakker. Tijdens een speech in La Hulpe gaf Draghi al een tipje van de sluier:
"Our response has been constrained because our organisation, decision-making and financing are designed for 'the world of yesterday' – pre-covid, pre-Ukraine, preconflagration in the Middle East, pre return of great power rivalry."
Nagels met koppen, dus is er actie noodzakelijk. Ook bij Voka kijken we met grote belangstelling uit naar het Draghi-rapport. Voor ons zijn drie zaken van cruciaal belang, zoals ook geïdentificeerd in ons Europees memorandum.
Drie zaken essentieel
- Er moet werk worden gemaakt van een Europese competitiviteitsagenda die het nationale hokjesdenken overstijgt en oog heeft voor geostrategische afhankelijkheden. De interne markt moet volledig worden ontwikkeld en ervoor zorgen dat Europese bedrijven kunnen blijven groeien. Om de interne markt – het kroonjuweel van de EU – te behouden, moet een sterke industriële strategie op EU-niveau worden gefinancierd.
- Om die laatste reden is er nood aan een krachtig Europees instrument dat de staatssteunproblematiek oplost en werkt op basis van excellentie, waarbij de beste projecten EU-financiering ontvangen. Een verschuiving van middelen binnen de Europese begroting is noodzakelijk om dit nieuwe instrument te financieren.
- Slimme en coherente regelgeving is evengoed cruciaal. Op dit moment creëren de industrieel-economische en milieu- en klimaatambities een spanningsveld, zeker in een regio als Vlaanderen waar ruimte schaars is. Deze knoop moeten we samen oplossen met het oog op het bereiken van alle gestelde ambities op lange termijn.
De goedgekeurde resoluties vormen een solide basis voor de toekomst, maar om echt vooruitgang te boeken, zijn concrete acties en een geïntegreerde aanpak noodzakelijk. Het is nu aan de EU om deze kansen te benutten en een stevig competitiviteitspact voor de toekomst te smeden.
