Overslaan en naar de inhoud gaan
  • 19/11/2024

De huidige maatschappij en de veranderende marktomstandigheden dagen familiale eigenaar-ondernemers steeds meer uit. In hun bedrijfsvoering moeten ze omgaan met onder andere de versnelde digitalisering, de verschillende opeenvolgende crisissen en de krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast dienen ze de continuïteit van het familiebedrijf te waarborgen door tijdig in een overdrachtsplan te voorzien: wordt er overgedragen naar de volgende generatie of eerder verkocht aan externen? Daar komt ook nog eens bij dat ze dienen in te staan voor het effectief beheer van het familiaal vermogen.

Van Havermaet ziet veel eigenaar-ondernemers van familiebedrijven worstelen met de talrijke uitdagingen waar ze vandaag voor staan. Toch valt op dat sommige ondernemende families makkelijker omgaan met deze uitdagingen dan andere. Een eensgezinde familie met duidelijke afspraken en richtlijnen vormt één van de belangrijkste troeven waarmee men zich kan onderscheiden van concurrenten op de markt. Het uitbouwen van een succesvol familiebedrijf en het bewaken van het familiaal kapitaal dat over de generaties heen blijft bestaan, lukt vaak enkel wanneer er een sterke en toegewijde familie achter staat.

Een “geleefde” familiale governance en duidelijke afspraken

Goede afspraken maken een sterke familie. Communicatie en duidelijke richtlijnen over belangrijke onderwerpen zijn essentieel om een langetermijnvisie voor het familiaal vermogen en het familiebedrijf te realiseren. De eigenaars-families die inzetten op een adequate familiale governance hebben doorgaans een hogere interactie tussen de familieleden. Dit heeft dan weer tot gevolg dat zij eenzelfde visie over het familie vermogen en het familiebedrijf uitdragen, wat op zijn beurt leidt tot een hogere kwaliteit van strategische besluitvorming en tot een grotere betrokkenheid bij de uitvoering ervan.

In je zoektocht naar het juiste familiale governance mechanisme, moet je rekening houden met de grootte en de complexiteit van de familie, het vermogen, het bedrijf en de eigendomsstructuur. Het effectief vastleggen van duidelijke afspraken draagt bij tot betere resultaten, biedt een houvast voor de familie en andere stakeholders en vormt een goede basis bij de aansturing van het familiebedrijf.

Een vermogenscharter of een familiecharter dat de familieleden samen doet nadenken over specifieke onderwerpen, zoals investeringen, communicatie, harmonie en conflict, om zo tot eenduidige regels en principes te komen die de familiale aandeelhouders kunnen volgen in de relatie met elkaar, de andere familieleden en het management en bij overdracht naar een andere partij.

Ook stippen wij hierbij graag het belang aan van een aandeelhoudersovereenkomst. Wanneer duidelijke afspraken worden vastgelegd omtrent besluitvorming en wanneer het helder geregeld is aan wie de aandelen toekomen en op welke manier beslissingen genomen worden. Zo zijn er duidelijke afspraken en een handleiding die gevolgd kan worden bij een overdracht naar een andere partij of een familielid. 

Familiale governance en duidelijke afspraken lossen de veelvuldige uitdagingen van een familiale eigenaar-ondernemer misschien niet rechtstreeks op, maar zorgen alleszins wel voor het verminderen van conflicten binnen de familie wat leidt tot gemoedsrust en continuïteit.

Een goede overdracht is niet enkel een kwestie van eigendom, maar vooral van vertrouwen, kennis en gedeelde verantwoordelijkheid.

Lynn Van Otten - Van Havermaet

Inzetten op essentiële competenties van een (toekomstige) familiale-eigenaar

Recente studies rond familiebedrijven tonen aan dat het belang van de ontwikkeling van specifieke competenties van aandeelhouders binnen familiebedrijven (als zijnde een combinatie van impliciete en expliciete kennis, gedrag en vaardigheden) zeker niet mag worden onderschat. Ze zijn immers van groot belang voor het voortbestaan van deze bedrijven en voor een succesvolle overdracht naar de volgende generatie. Het ontwikkelen van competente eigenaars blijkt een doorslaggevende succesfactor te zijn voor familiebedrijven op drie verschillende niveaus:

  • BEDRIJF: Competenties met betrekking tot het familiebedrijf (bv. kennis over de geschiedenis van het bedrijf, belangrijke klanten en leveranciers, trends in de markt, etc.), alsook algemene bedrijfseconomische kennis (vb. omtrent finance, strategie, leiderschap, fiscaliteit, HR, etc.)
  • FAMILIE: Competenties met betrekking tot het onderhouden van een eensgezinde familie (vb. omtrent familiedynamieken, communicatie, conflictmanagement, etc.)
  • INDIVIDU: Competenties met betrekking tot individuele ontwikkeling en groei (vb. feedback geven en ontvangen, groeimindset, zelfzorg en zelfregulering, etc.)

Het vereiste competentieprofiel is uiteraard afhankelijk van de rollen die een familielid in het bedrijf en de familie heeft. Er zijn ook vanzelfsprekend grote verschillen tussen de doorwinterde familiale CEO en de next-gen opvolgers waar dit competentieprofiel vaak minder duidelijk is. Elkaar de kans geven om te groeien in een nieuwe rol en de aanpak hiervan is een belangrijk punt wat vaak in de praktijk onderschat wordt. Om dit aan te pakken werken we vaak rond het ontwikkelen van acht competenties die essentieel blijken om een toekomstige rol binnen de bedrijfsfamilie optimaal te vervullen.

Nadenken over de toekomst begint vandaag

Wanneer een familie goede afspraken maakt  en een doordacht plan van opvolging opstelt,  hebben zij alvast essentiële stappen genomen om de continuïteit van het familiebedrijf te waarborgen. Helaas kunnen deze stappen in afwezigheid van een juiste vermogensstructuur voor een financiële (soms zelfs nefaste) kater zorgen. Een goede vermogensstructuur en successieplanning voor zowel de huidige als de toekomstige generaties zorgt voor gemoedsrust in lijn met hun wensen en doelstellingen.. Hierbij is het onder meer belangrijk om na te denken over de impact bij overdracht, invaliditeit of overlijden van een van de familieleden en hoe de familie hiermee kan omgaan. De tijdige ingreep en het nemen van de nodige stappen door de bestaande en de volgende generaties, geven niet alleen gemoedsrust en ruimte maar besparen ook hoge kosten die anders de continuïteit van het familiebedrijf in het gedrang kunnen brengen. 

De overdracht van je bedrijf is een proces en geen eenmalige activiteit.

Sofie Gerkens - Van Havermaet

Niet alle eieren in één mand

Bij onze familiale ondernemers stellen we vaak vast dat het grootste deel van hun vermogen opnieuw in de familiale vennootschap geïnvesteerd wordt. Zij stellen het familiebedrijf vaak op de eerste plaats en dit lijkt op het eerste zicht een verstandige keuze. Onze succesvolle families denken echter tijdig aan diversificatie van hun familievermogen: zij herinvesteren doordacht zowel in het familiebedrijf als in andere opportuniteiten en durven ook de vraag stellen of het verstandig is om het familiebedrijf aan te houden.  Zowel de vragen over ‘hoe geld uit de vennootschappen halen’ als het bepalen ‘waarin te investeren met het vermogen dat vrijkomt’, zijn vragen die best op voorhand gesteld kunnen worden. Met deze vragen helpen wij onze families op een onafhankelijke manier bij het in kaart brengen van de oplossingen die het best passen bij hun doelstellingen van vandaag en de volgende generatie. 

 

Contactpersoon

Stijn Van den Brande

Adviseur eigenaars-ondernemers