In 2023 hebben de files ons 5 miljard euro gekost. Tijd voor actie, want niets doen betekent een verdere toename van de files en de daarmee gepaard gaande verliesuren.
Om de verkeersdoorstroming te verbeteren, moeten we de bestaande wegcapaciteit optimaler gaan gebruiken. Dit kan worden bereikt door een aangepaste verkeersfiscaliteit te implementeren, gebaseerd op het principe van 'de gebruiker betaalt'.
Een slimme kilometerheffing, variërend naar plaats, tijd en milieukenmerken is een goed voorbeeld van zo een gebruiksbelasting en voor Voka het belangrijkste wapen om de strijd tegen de files aan te gaan.
Meer bewust
Door naast het goederenvervoer ook het personenvervoer onderhevig te maken aan een kilometervergoeding, zullen weggebruikers zich meer bewust worden van hun verplaatsingsgedrag en mogelijk kiezen voor alternatieve vervoerswijzen, rustigere tijdstippen om zich te verplaatsen, meer telewerken, leveringen buiten de spits, enzovoort. Dit zal de doorstroming van het verkeer ten goede komen en zo de files terugdringen.
Vaak wordt gedacht dat onze werk- en schoolgerelateerde verplaatsingen een groot aandeel in ons verplaatsingsgedrag innemen, maar dat klopt niet. Ze zijn samen slechts goed voor 24% van het totaal aantal verplaatsingen. Het merendeel van onze verplaatsingen vindt plaats in onze vrije tijd (60%), wat ons bij de conclusie brengt, dat er nog heel wat potentieel is om ons verplaatsingsgedrag bij te sturen door middel van een kilometerheffing.
Variabel naar plaats-, tijd- en milieukenmerken
Door variabele tarieven te hanteren op basis van plaats en tijd, kan structurele congestie op specifieke locaties en momenten van de dag worden verminderd, wat leidt tot een betere benutting van de bestaande wegcapaciteit. Verplaatsingen en leveringen buiten de piekuren moeten worden gestimuleerd.
Het succes van het verminderen van files hangt sterk af van de specifieke tarieven en de geografische dekking van het systeem. Daarom moeten tarieven worden vastgesteld met behulp van verkeersmodellen en worden vergeleken met systemen in andere landen.
Een uitgebreide spits-/dalheffing heeft het grootste effect op het verminderen van files, maar zelfs een beperktere tax shift kan aanzienlijke verbeteringen opleveren. De tarieven laten variëren volgens de milieukenmerken van de voertuigen, kan de vergroening van het wegvervoer sterk bevorderen.
Herinvesteren
De kilometerheffing moet zoveel mogelijk in de plaats komen van de bestaande mobiliteitsbelastingen en moet door werkgevers kunnen geïntegreerd worden in hun bedrijfswagen- en mobiliteitsbudgetten.
De opbrengsten van de kilometerheffing moeten worden geïnvesteerd in de vervoersinfrastructuur, met prioriteit voor onderhoud en ontwikkeling van wegen. In tweede lijn kunnen de inkomsten ook besteed worden aan een betere ontsluiting van bedrijventerreinen; ondersteunende infrastructuur zoals vrachtwagenparkings, P&R, laad- en tankinfrastructuur; het wegwerken van barrières voor goederenoverslag naar andere modi….
De weggebruiker krijgt zo een duidelijke return on investment, wat het draagvlak voor de heffing zal vergroten. De uitbreiding van de bestaande kilometerheffing naar een slimme kilometerheffing voor iedereen, gebeurt bij voorkeur gelijktijdig in alle gewesten en met gelijkaardige modaliteiten.
