Van 21 tot 25 oktober 2024 organiseerde de Voka Health Community, in samenwerking met Roularta Healthcare, AZ Sint-Maarten en InspireHealth, een studiereis naar Finland. Deze reis bood 50 deelnemers uit de zorgsector, het bedrijfsleven en kennisinstellingen de unieke kans om de Finse gezondheidszorg van dichtbij te ervaren en te leren van hun innovatieve benadering van zorgverlening. In deze column neem ik jullie mee langs enkele inspirerende lessen en inzichten die we meenamen uit dit Scandinavische land.
Finland in een notendop
Finland staat bekend als het land van de duizend meren, al zijn het er eigenlijk meer dan 188.000. Het land wordt gekenmerkt door uitgestrekte bossen en een relatief lage bevolkingsdichtheid van 18 inwoners per km², in contrast met de 383 inwoners per km² in België. Met een levensverwachting van 81,2 jaar en een gelukkigheidsindex die hen al zeven jaar op rij de gelukkigste natie ter wereld maakt, is Finland een bijzondere plek. Maar achter deze statistieken gaat ook een sterk hervormde gezondheidszorg schuil.
De Finse hervorming van de gezondheidszorg
Na 17 jaar voorbereidingen heeft Finland in 2022 haar gezondheidszorg grondig hervormd. Waar voorheen 195 gemeenten en 21 ziekenhuisdistricten verantwoordelijk waren, zijn nu 21 welzijnsregio’s gecreëerd die zorg en welzijn coördineren: de financiering, organisatie en beheer van sociale diensten, welzijn en zorg zitten binnen 1 welzijnsregio. Deze welzijnsregio’s zijn voornamelijk gefinancierd door de centrale overheid en hebben een regionaal zelfbestuur. Deze hervorming moet de zorg efficiënter en toekomstbestendig maken zodat via schaal en samenwerking de budgettaire uitdaging wordt aangegaan. De manier waarop Finnen hun welzijnsregio’s organiseren biedt interessante lessen voor ons eigen zorgstelsel, vooral op het gebied van integratie, digitalisering en zelfbestuur.
Innovatie bij Helsinki University Hospital (HUS)
Onze eerste stop was het Helsinki University Hospital (HUS), het grootste universitaire ziekenhuis van Finland. HUS speelt een centrale rol in de gespecialiseerde zorg voor ruim 2 miljoen inwoners en behandelt jaarlijks ongeveer 700.000 patiënten. Wat vooral indruk maakte was het ‘Health Village’ concept – een digitaal platform dat zowel patiënten als zorgverleners ondersteunt. Het platform biedt educatieve bronnen, zelfhulpmodules en de mogelijkheid tot teleconsultaties. Alle – ja, alle - data werden er virtueel verbonden in één interoperabel platform voor de ganse regio. Hierdoor kunnen patiënten zelf hun gezondheid monitoren en zorgprofessionals efficiëntere zorgtrajecten bieden. Deze digitale innovatie heeft het potentieel om ook in België zorg op afstand toegankelijker en efficiënter te maken.
Nova Hospital: zorg van de toekomst
In Jyväskylä bezochten we het Nova Hospital, geopend in 2021. Dit ziekenhuis is een toonbeeld van hoe moderne technologie en zorgarchitectuur hand in hand gaan om patiëntgerichte zorg te bieden. Met geavanceerde digitale systemen worden medische gegevens naadloos geïntegreerd en de samenwerking tussen zorgverleners bevorderd. De focus op duurzaamheid, efficiëntie en een innovatieve IT-infrastructuur maakt Nova Hospital tot een voorbeeld voor toekomstige ziekenhuizen, zowel in Finland als in België. Indrukwekkend was hoe data werd ingezet voor een meer efficiënt zorgsysteem: de Chief Medical Officer Efficiency (jawel) legde uit hoe volledig automatisch de kwaliteit van zorg gemonitord en gebenchmarkt werd. Bijzonder was het samengaan van publieke en private diensten in 1 ziekenhuis.
BeeHealthy: digitale zorg voor iedereen
BeeHealthy, een platform ontwikkeld door de Mehiläinen Group, is een ander inspirerend voorbeeld van hoe zorgaanbieders digitale technologieën inzetten om efficiëntere zorg te bieden. Dit modulair SaaS-platform helpt zorgorganisaties hun diensten te digitaliseren en toegankelijker te maken. Het succes van BeeHealthy toont aan dat digitale en fysieke zorg perfect samengaan, en dat zelfserviceopties de patiëntenervaring kunnen verbeteren terwijl kosten worden gereduceerd. In België kunnen we leren van de manier waarop BeeHealthy met AI en gepersonaliseerde zorgtechnologieën werkt om de patiëntenervaring te optimaliseren. Beehealthy kende in 2022 een omzet van 22 miljard euro – zowat onze volledige ziekenhuisfinanciering – en is actief in verschillende landen waaronder Italië en Nederland.
De Finse benadering van zorgvastgoed
Ook op het gebied van zorginfrastructuur biedt Finland waardevolle inzichten. Aedifica en Hoivatilat richten zich op de ontwikkeling en verhuur van duurzaam zorgvastgoed, waarbij technologie wordt ingezet om het energieverbruik te optimaliseren. Het 'Service Community'-concept combineert zorg- en woondiensten in een enkele omgeving, waardoor verschillende doelgroepen zoals ouderen, kinderen en mensen met beperkingen samen kunnen leven. Deze holistische benadering van zorginfrastructuur biedt mogelijkheden voor meer gemeenschapsgevoel en samenwerking tussen verschillende zorgdiensten. Er was zelfs een hondenopvangdienst.
UNA Oy: interoperabiliteit en data delen
UNA Oy is een publieke organisatie die zich richt op het ontwikkelen van modulaire IT-oplossingen om de interoperabiliteit in de gezondheidszorg te verbeteren. Met systemen zoals “Core UNA” en “Snapshot UNA” wordt de continuïteit van zorg bevorderd door gegevens in real-time beschikbaar te stellen aan zorgprofessionals. De focus op het delen van data op een klantgerichte manier, zonder concessies te doen aan de privacy, is essentieel voor de toekomst van de gezondheidszorg, zowel in Finland als in België.
Belgische initiatieven
Naast de lessen uit Finland zijn er ook in België interessante ontwikkelingen gaande op het gebied van gezondheidszorg en digitalisering. Zo werd in 2023 het Health Data Agency (HDA) opgericht als antwoord op de toenemende vraag naar een gecentraliseerde aanpak voor het beheer en hergebruik van gezondheidszorgdata. Het HDA functioneert als coördinator en kenniscentrum voor het implementeren van de European Health Data Space (EHDS) in België. Het doel is om het hergebruik van gezondheidsdata voor onderzoek, innovatie en beleidsvorming te faciliteren.
Het Nationaal Instituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) zet in op de standaardisatie van zorggegevens, waarbij standaarden zoals FHIR en SNOMED CT worden gebruikt om de interoperabiliteit tussen systemen te verbeteren. Projecten zoals VIDIS richten zich op de uitwisseling van medicatiegegevens tussen zorgverleners, wat helpt om een vollediger beeld te krijgen van de medicatiehistorie van patiënten en zorgverleners beter in staat stelt om verantwoorde beslissingen te nemen.
Daarnaast is Pharma.be actief in het opbouwen van een Belgisch gezondheidszorgdata-ecosysteem. Real World Data (RWD) wordt gebruikt om nieuwe behandelingen te ontwikkelen, ziektes beter te begrijpen en gepersonaliseerde zorg mogelijk te maken. Dit draagt bij aan innovatie en het verbeteren van de kwaliteit van zorg, hoewel er uitdagingen zijn rondom privacy en de beveiliging van gezondheidsdata.
Google heeft zijn expertise op het gebied van technologie en data-analyse ingezet om een breed scala aan oplossingen te ontwikkelen voor de gezondheidszorg. De Cloud Healthcare Infrastructure Solution Accelerator helpt gezondheidsorganisaties bij het snel opzetten van een veilige en nalevingsconforme gezondheidszorginfrastructuur op Google Cloud Platform (GCP). Hiermee kunnen projecten worden versneld door best practices toe te passen op het gebied van beveiliging en compliance. Het Healthcare Data Engine systeem biedt de mogelijkheid om gezondheidsgegevens van verschillende formats, zoals DICOM, FHIR en HL7v2, veilig te de-identificeren en te beheren in real-time. Dit draagt bij aan het verbeteren van de toegankelijkheid en kwaliteit van zorgdata, terwijl de privacy van patiënten gewaarborgd blijft.
Google zet sterk in op genetica en gepersonaliseerde geneeskunde door de Cloud Genomics Pipelines API aan te bieden, waarmee bioinformatica-analyses kunnen worden geschaald. Dit helpt om sneller inzicht te krijgen in genetische varianten en maakt het mogelijk om grootschalige genomische datasets te verwerken. Google heeft al aanzienlijke investeringen gedaan in België, waaronder de ontwikkeling van vijf datacenters, met een zesde in aanbouw. Daarnaast is Google betrokken bij het trainen van professionals en het ondersteunen van lokale startups. Google Cloud biedt Belgische ziekenhuizen de mogelijkheid om data-analyse en machine learning toe te passen voor gepersonaliseerde zorg. Het gebruik van BigQuery helpt artsen bijvoorbeeld om optimale behandeltrajecten voor patiënten te bepalen, terwijl de beveiliging van gevoelige medische gegevens gewaarborgd blijft.
Lessen voor België
De studiereis naar Finland bracht ons niet alleen in contact met prachtige natuur en cultuur, maar vooral met een inspirerende kijk op de gezondheidszorg van de toekomst. De hervormingen in de Finse zorg, de inzet van digitale platforms zoals Health Village en BeeHealthy, en de focus op interoperabiliteit en duurzame zorginfrastructuur bieden waardevolle lessen voor België. Vooral de nadruk op digitalisering, zelfredzaamheid van patiënten en de efficiënte organisatie van welzijnsregio’s zijn aspecten die we kunnen toepassen in onze eigen gezondheidszorg.
De uitdagingen waar Finland voor staat – zoals een vergrijzende bevolking en de financiering van zorg – zijn vergelijkbaar met die in België. Toch laat Finland zien dat innovatieve oplossingen en een focus op burgerparticipatie en technologie kunnen bijdragen aan een efficiëntere en toegankelijkere zorg. Laten we deze lessen meenemen en samen werken aan een toekomstbestendige gezondheidszorg in België.
