Meer dan 86.000 ondernemingen gedijen goed in het bronsgroen eikenhout, al heeft onze provincie de afgelopen decennia heel wat socio-economische hoogtes en laagtes gekend. “Maar telkens konden we rekenen op onze Limburgse veerkracht.” Een ondernemend gesprek over industrie, innovatie en ruimte met gouverneur Jos Lantmeeters, gedeputeerde voor Economie en POM Limburg-voorzitter Tom Vandeput en gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Limburg Johann Leten.
Wat is volgens jullie het belang van herindustrialisering voor de economische groei en werkgelegenheid in de provincie Limburg?
Jos Lantmeeters: Industrie is een troef voor onze regio. Deze sector is goed voor 45.600 jobs. Daarmee scoort onze provincie in beide sectoren net iets beter dan gemiddeld in Vlaanderen.
Tom Vandeput: Bijna een eeuw stond de industriële sector synoniem voor de Limburgse economie. Die afhankelijkheid van één sector heeft er echter ook toe geleid dat door grote bedrijfssluitingen onze provincie in opeenvolgende socio-economische crisissen is beland. Diversificatie heeft anno 2024 wel gezorgd voor nieuwe economische speerpunten. Dat geeft hoop voor de toekomst.
Johann Leten: Het provinciebestuur moet hierin zijn rol kunnen spelen. Daarom pleiten wij in ons memorandum expliciet voor het behoud van het provinciebestuur, onder andere om economische projecten zoals SALKturbo te coördineren. Dat is nodig, want onze industrie staat helaas nu sterk onder druk. Uit onze bevraging bij de industriesector in Limburg blijkt dat de orders en winsten gevoelig dalen en de investeringen en werkgelegenheid worden teruggeschroefd. Ook nemen de kopzorgen toe over het concurrentievermogen en potentiële herstructureringen. Daarom moet er nú een ambitieus industrieplan komen. Limburg kan hier het voortouw in nemen.
Hoe kunnen innovatie en technologische vooruitgang bijdragen aan de concurrentiepositie van bedrijven in Limburg?
Tom Vandeput: Onze economische geschiedenis bewijst het belang van innovatie. De cassette- en cd-speler hebben de Philipsfabriek groot gemaakt, maar de innovatieve opvolgers stonden niet klaar. Nog te weinig maakbedrijven investeren in robotisering, automatisering en digitalisering en dreigen hierdoor de wereldwijde concurrentiestrijd te verliezen. Gelukkig zijn de inzichten vandaag bij vele van onze ondernemers op dat vlak aangescherpt en is men zich bewust geworden van het belang van deze investeringen.
Johann Leten: Wie innoveert, heeft een grote streep voor op zijn of haar concurrenten. Onze ondernemers weten dat maar kunnen dit niet alleen. En om te innoveren kan je niet beter zitten dan in Limburg. Zo moeten de overheidsinvesteringen in onderzoek & ontwikkeling naar omhoog. Daarnaast moet de automatische loonindexering op de schop. Dit is een permanente bedreiging voor onze concurrentiepositie.
Welke specifieke initiatieven zijn er genomen om innovatie te stimuleren en bedrijven te ondersteunen bij het implementeren van geavanceerde technologieën in Limburg?
Jos Lantmeeters: Concreet gaat het om het verstrekken van subsidies en financiering voor onderzoek en ontwikkeling, het oprichten van innovatiecentra en -clusters waar bedrijven kunnen samenwerken en kennis delen, alsook het aanbieden van ondersteunings- en adviesdiensten om bedrijven te begeleiden bij de implementatie van nieuwe technologieën.
Tom Vandeput: Ik denk spontaan aan de opening van de Maakcampus in Genk. Deze eerste fase omvat 3.500 m² productievloer, 1.000 m² labo- en testruimtes en 3.500 m² kantoren. POM Limburg ondersteunt en begeleidt ook Limburgse bedrijven bij hun innovatievragen. De komst van de Einsteintelescoop kan ook een grote innovatieboost geven. Limburg heeft zo sterke wapens om de toekomst tegemoet te gaan.
In hoeverre spelen bedrijventerreinen een cruciale rol bij het aantrekken van nieuwe investeringen en het bevorderen van samenwerking tussen bedrijven in Limburg?
Johann Leten: Bedrijven moeten ruimte hebben om te groeien. Daarom moet er voor ons steeds een ruime ijzeren voorraad aan bedrijventerreinen voorzien worden – zoals dat ook voorzien wordt in het Ruimtepact – en verlaten bedrijfssites moeten voorbehouden blijven aan ondernemingen. We moeten onze strategische ligging economisch nog meer kunnen verzilveren.
Tom Vandeput: Met POM Limburg zijn we betrokken in de ontwikkeling van terreinen in Maasmechelen, Oudsbergen en Voeren en kunnen zo een antwoord geven op de behoeftes. We hebben bovendien een ambitieus campusprogramma. Op de Health-, Bouw-, Maak- en Logistiek-campus bundelen we kennis, onderzoek en ondernemerschap op één locatie.
Op welke manieren wordt samengewerkt tussen de provincie, het bedrijfsleven en het onderwijs om innovatie te bevorderen en de arbeidsmarkt in Limburg voor te bereiden op de veranderingen in de (maak)industrie?
Jos Lantmeeters: Samenwerking tussen al deze partijen is van vitaal belang om innovatie te bevorderen en de arbeidsmarkt in Limburg voor te bereiden op veranderingen in de (maak)industrie. Door gezamenlijke initiatieven op te zetten, zoals onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten, stages en leerwerktrajecten, kunnen kennisinstellingen en bedrijven samenwerken aan het ontwikkelen en implementeren van nieuwe technologieën.
Tom Vandeput: Een belangrijke rol in dit verhaal is weggelegd voor ons economische toekomstplan SALKturbo, dat ernaar streeft een actieve samenwerking tot stand te brengen tussen scholen en het bedrijfsleven. Binnen SALKturbo zijn er al diverse initiatieven gestart. Denk hierbij aan de talentenacademie TALim, de techniekwedstrijd First Lego League of de oprichting van de Voka Talentcenters in samenwerking met Hogeschool PXL. De dynamiek die hiermee gecreëerd wordt, biedt tal van nieuwe kansen voor Limburg en de Limburgse industrie.
Wat zijn de langetermijnvisie en doelstellingen van de provincie Limburg met betrekking tot herindustrialisering, innovatie en de ontwikkeling van bedrijventerreinen?
Jos Lantmeeters: Wij moeten durven te kiezen voor een duurzame en circulaire economie die actief wil investeren in de regio en waarbij we tegelijk voldoende randvoorwaarden creëren om de noodzakelijke groene transitie te realiseren. Dit omvat ook het stimuleren van arbeidsmigratie met aandacht voor sociale en huisvestingsaspecten en het versterken van arbeidsmarktgerichte opleidingen. Ik ben overtuigd dat dit objectief – samen met een ambitieus industrieplan – Limburg verder zal opstuwen naar de topregio in Vlaanderen!
Johann Leten: In dat opzicht is het ook belangrijk om de status van Limburg als ontwrichte zone verder te handhaven en de troeven van Limburg als ondernemingsregio nog meer in de kijker te zetten.
Tom Vandeput: Onze langetermijnvisie is verankerd in SALKturbo. De ambitie voor de transitie naar een innovatieve, duurzame, digitale en economische economie reikt tot 2030. De tussentijdse balans is alvast positief: 85 SALKturboprojecten met een investeringsvolume van 235 miljoen euro op de teller.
