De Belgische economie staat voor moeilijke maanden, met vooral sombere vooruitzichten voor de industrie en de bouw. Vanaf de lente zou het internationale conjunctuurplaatje toch wat moeten gaan verbeteren, wat ook onze economie ten goede zal komen.
Ondanks talrijke alarmsignalen hield de Belgische economie de jongste kwartalen opmerkelijk goed staand. Terwijl de economische activiteit in landen als Zweden, Oostenrijk, Finland, Nederland en Duitsland er de voorbije twaalf maanden op achteruit ging, bleef onze economie rustig groeien. Dat is te danken aan de groei-impulsen vanuit de overheid en vooral de koopkrachtboost door de automatische loonindexering.
Maar dat is natuurlijk niet op langere termijn houdbaar. Beide zijn ondertussen ongeveer uitgewerkt, waardoor de komende maanden zich moeilijker aandienen voor onze economie. Anderzijds zou het internationale conjunctuurklimaat vanaf de lente wel stilaan terug moeten verbeteren, wat ook voor de Belgische economie voor nieuwe impulsen kan zorgen.
Betere vooruitzichten voor de internationale conjunctuur
Grote delen van de wereldeconomie hadden het voorbije jaar af te rekenen met een driedubbele schok: de globale industrie schakelde terug na de post-corona boost (toen een grote orderachterstand ingehaald moest worden), de koopkracht van de gezinnen stond onder druk door de inflatieopstoot en de centrale banken probeerden de economie af te remmen met stevige renteverhogingen. De grootste impact van die schokken lijkt evenwel achter de rug.
Grote delen van de globale industrie staan nog altijd onder druk, maar op z’n minst op wereldvlak lijkt de industrie terug in de buurt van ‘normalere’ activiteitsniveaus te komen. De inflatie koelde de voorbije maanden al duidelijk af, terwijl in de meeste landen een geleidelijk herstel van de koopkracht op gang komt. De impact van renteverhogingen verwerken duurt altijd een hele tijd (normaal 1 à 2 jaar), maar gezien de renteverhogingscyclus ondertussen alweer achter de rug is, zou vanaf volgende lente ook op dat vlak beterschap moeten komen.
Dat impliceert dat in de loop van volgend jaar een aantal belangrijke remmen op de wereldeconomie zouden moeten wegebben. De onstabiele geopolitieke situatie en de verkiezingen in een aantal landen (vooral dan in de VS in november) blijven uiteraard belangrijke risico’s inhouden, die bovendien moeilijk in te schatten zijn. Daarnaast is er ook nog altijd het risico dat de forse renteverhogingen nog bepaalde onverwachte problemen met zich meebrengen, maar voorlopig lijkt het op dat vlak mee te vallen. Al bij al zou het internationale conjunctuurklimaat vanaf volgende lente toch stilaan moeten gaan verbeteren.
Gemengd beeld voor België
In België kwamen er de voorbije maanden vooral verontrustende signalen vanuit de industrie en de bouw. Het ondernemersvertrouwen in de industrie zit al meer dan een jaar onder normale niveaus en blijft voorlopig verder afnemen. Ook binnen de industrie zijn er trouwens duidelijke verschillen. Zo blijft de capaciteitsbezetting in de chemie hangen in de buurt van historische dieptepunten. Ook de orders blijven voorlopig nog ondermaats, wat weinig goeds voorspelt op korte termijn.
Een verbetering in het internationale conjunctuurklimaat in de loop van volgend jaar zou ook de Belgische industrie helpen, maar daarop is het nog even wachten. Daarnaast staat ook de bouwsector onder druk. De hogere rente speelt daar uiteraard een belangrijke rol. Het aantal nieuwe hypotheekleningen is het voorbije jaar meer dan gehalveerd. De vraagvooruitzichten in de bouw zitten vandaag in de buurt van de dieptepunten van 2008 en 2020. De aanpassing aan de hogere rentevoeten zal daar allicht nog een groot deel van volgend jaar wegen op de activiteit.
Koopkracht
De sterke koopkrachtboost via de automatische loonindexering (met een groot deel daarvan geconcentreerd aan het begin van 2023) zorgde het voorbije jaar voor tegenwicht. Maar die boost is stilaan uitgewerkt. De ramingen van de toename van de koopkracht in de komende maanden zijn veel bescheidener, waardoor de gezinsbestedingen minder voor groei-impulsen zullen kunnen zorgen. In vergelijking met andere Europese landen zit er in België het komende jaar een weerbots van de snellere loonstijgingen aan te komen.
Alles samen levert dat een gemengd beeld op voor de Belgische economie. Een zeker herstel van het internationale conjunctuurklimaat in de loop van volgend jaar zal ook onze economie ten goede komen. Anderzijds hebben we via het snellere koopkrachtherstel toch al wat een voorafname genomen op die toekomstige groei.
Bescheiden vooruitzichten
De huidige voorlopende indicatoren wijzen op een zekere stagnatie van de economische activiteit in de komende kwartalen. In lijn met het internationale conjunctuurherstel zou de tweede helft van volgend jaar er toch beter moeten uitzien, ook al zit echt sterke economische groei er niet meteen in.
Alles samen brengt volgend jaar allicht beperkte, maar positieve groei, met een verbeterende trend doorheen het jaar. Maar eerst moeten we dus nog een economisch lastige winter door, met vooral sombere vooruitzichten op korte termijn voor de industrie en de bouw.
