Via het systeem van het mobiliteitsbudget kunnen werknemers die al voldoende lang beschikken over (of in aanmerking komen voor) een bedrijfswagen, die omzetten naar een mobiliteitsbudget. Binnen dit budget kiezen ze dan voor een combinatie van vervoermiddelen die hen het vlotst en op de meest milieuvriendelijke manier op het werk krijgt. Vanaf 1 januari 2024 gelden vaste formules voor het berekenen van het bedrag van het mobiliteitsbudget.
Neen.
Het initiatief voor de invoering van het mobiliteitsbudget gaat uit van de werkgever. De werkgever beslist of hij al dan niet de mogelijkheid zal bieden om (het recht op) de bedrijfswagen in te ruilen voor een mobiliteitsbudget.
Neen.
De werkgever beslist of hij zijn werknemers al dan niet de mogelijkheid zal bieden hun (recht op een) bedrijfswagen om te zetten in een mobiliteitsbudget.
Hij kan hieraan voorwaarden verbinden met betrekking tot welke werknemers en welke wagens wanneer in aanmerking komen voor de omzetting. Het spreekt voor zich dat een eventueel onderscheid tussen werknemers geoorloofd moet zijn.
Deze voorwaarden moet de werkgever uiterlijk bij de invoering van het systeem communiceren aan alle werknemers.
Neen.
Wanneer de werknemer behoort tot de categorie van werknemers die kunnen instappen in het systeem, is de werknemer vrij om te beslissen om al dan niet in te gaan op dit aanbod.
Een werknemer kan m.a.w. nooit verplicht worden de bedrijfswagen in te leveren in ruil voor het mobiliteitsbudget.
De werkgever kan enkel een mobiliteitsbudget toekennen aan werknemers die effectief over een bedrijfswagen beschikken of er voor in aanmerking komen.
Komen in aanmerking voor een bedrijfswagen: werknemers die deel uitmaken van een functiecategorie waarvoor het bedrijfswagenbeleid van de werkgever in een bedrijfswagen voorziet.
Het bedrijfswagenbeleid definieert men als “de door de werkgever vastgelegde voorschriften met betrekking tot de toekenningsvoorwaarden en het gebruik van de bedrijfswagen”. Denk bijvoorbeeld aan de car policy.
Neen.
De werkgever kan het mobiliteitsbudget maar invoeren wanneer hij gedurende een ononderbroken periode van 36 maanden onmiddellijk voorafgaand aan de invoering van het mobiliteitsbudget één of meerdere bedrijfswagens ter beschikking stelde van één of meerdere werknemers.
Voor startende werkgevers die minder dan 36 maanden actief zijn, is deze minimumtermijn niet vereist. Wel moeten zij bij de opstart van het mobiliteitsbudget minstens één of meerdere wagens ter beschikking stellen.
Met ingang van 1 januari 2022 wel.
Tot die datum kon een werknemer die over een bedrijfswagen beschikt (of ervoor in aanmerking komt), maar een aanvraag voor het mobiliteitsbudget indienen wanneer hij bij de huidige werkgever:
- in de loop van 36 maanden voorafgaand aan de aanvraag minstens 12 maanden over een bedrijfswagen (heeft) beschikt (of ervoor in aanmerking kwam); EN
- op het moment van de aanvraag minstens 3 maanden ononderbroken over een bedrijfswagen beschikt (of ervoor in aanmerking komt).
De periode van 36 maanden was alleen niet van toepassing bij aanwerving van een nieuwe werknemer. Uiteraard op voorwaarde dat men terecht komt in een functiecategorie waaraan het recht op een bedrijfswagen verbonden is en de werkgever op dat ogenblik al een mobiliteitsbudget aanbiedt in de onderneming.
Vanaf 1 januari 2022 verdwijnen de wachttermijnen voor werknemers. Wanneer iemand vanaf dan door promotie in aanmerking komt voor een bedrijfswagen, kan hij meteen instappen in het mobiliteitsbudget. Men hoeft dus niet langer 12 maanden te wachten.
Neen.
Vanaf de eerste dag van de maand waarin de werknemer een mobiliteitsbudget krijgt, vervalt elke verplichting die op de werkgever zou rusten om tussen te komen in de kosten verbonden aan het woon-werkverkeer. En dit ongeacht het gebruikte vervoermiddel.
Uiteraard mag u nog altijd tussenkomen, maar weet dan dat deze tegemoetkomingen niet langer (para)fiscaal vrijgesteld zijn, maar beschouwd worden als loon, te onderwerpen aan socialezekerheidsbijdragen en bedrijfsvoorheffing.
Enkel voor wie (het recht op) de bedrijfswagen al voldoende lang combineerde met een vrijgestelde werkgeverstussenkomst openbaar vervoer, georganiseerd gemeenschappelijk vervoer, een fietsvergoeding of een bedrijfsfiets geldt een uitzondering op deze strikte regel.
Voldoende lang in dit verband is: minstens 3 maanden onmiddellijk voorafgaand aan de aanvraag van het mobiliteitsbudget.
De reële jaarlijkse werkgeverskost van de bedrijfswagen die men opgeeft (of waarvoor men in aanmerking komt) bepaalt de grootte van het mobiliteitsbudget.
In deze zogenaamde Total Cost of Ownership of TCO, zit de financieringskost van de wagen vervat, maar ook alle bijhorende kosten voor brandstof, verzekeringen, de CO2-solidariteitsbijdrage, vennootschapsbelasting op niet-aftrekbare btw en niet-aftrekbare autokosten, …
Werkgevers die eigenaar zijn van de bedrijfswagen, vervangen de financieringskost door een jaarlijkse afschrijving van 20%.
De waarde van het mobiliteitsbudget (op jaarbasis) moet zich sinds 1 januari 2022 situeren tussen:
• minimaal 3.000 euro; en
• maximaal één vijfde van het totale bruto jaarloon (zoals omschreven in artikel 2 van de loonbeschermingswet) van de werknemer, met een absoluut maximum van 16.000 euro per jaar.
Door deze begrenzing in te voeren, wou men ervoor zorgen dat het bedrag van mobiliteitsbudget in verhouding zou staan tot het globale brutoloon van de werknemer.
Lopende mobiliteitsbudgetten
Werkgevers die al een mobiliteitsbudget toekenden vóór de datum van publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad op 3/12, hadden nog tot 1 januari 2023 tijd om hun mobiliteitsbudget aan deze nieuwe begrenzingen aan te passen.
Sinds 1 januari 2022 mag de werkgever de kosten, verbonden aan het beroepsmatig gebruik van de bedrijfswagen, buiten beschouwing laten bij de samenstelling van het mobiliteitsbudget. Hij zal de werknemer dan wel moeten vergoeden voor de kosten van deze professionele verplaatsingen. Deze vergoeding komt bovenop het mobiliteitsbudget.
NIEUW!
Vanaf 1 januari 2024 gelden vaste formules voor het berekenen van het bedrag van het mobiliteitsbudget en voor de berekening van de bestedingen binnen pijler 1. Bovendien moet de werkgever vanaf die datum het mobiliteitsbudget verplicht in virtuele vorm ter beschikking stellen van de werknemer.
Tot nog toe bestonden er geen precieze regels voor de berekening van het mobiliteitsbudget. Hier brengt men nu verandering. Werkgevers hebben de keuze om het budget te berekenen op basis van werkelijke kosten of op basis van forfaitaire waarden. De gekozen berekeningsmethode moet wel toegepast worden voor alle werknemers binnen de onderneming en is geldig voor een periode van drie jaar. Na afloop van die periode kan voor een andere methode gekozen worden, maar de akkoorden die al gesloten waren blijven onverminderd gelden. Een wijziging van de methode heeft dus enkel gevolgen voor nieuwe instappers. Denk dus goed na vooraleer je een keuze maakt, want je kan niet vlot switchen tussen de methodes!
Wanneer je als werkgever geen keuze maakt, dan geldt de berekening op basis van de werkelijke kosten. Het blijft ook mogelijk om de gegevens van een referentiewagen te gebruiken die geldt voor de functiecategorie van de werknemer, mits dit toegepast wordt voor alle werknemers met een bedrijfswagen.
De berekeningsmethode op basis van de forfaitaire waarden geeft sneller transparantie, omdat meteen duidelijk is welk bedrag in pijler 2 kan besteed worden en welk bedrag in pijler 3 kan verwacht worden. De forfaitaire methode bestaat voor een gehuurd of geleased voertuig uit een vast en een variabele component, waarbij de variabele component verbonden is aan het verbruik en de afgelegde afstand.
Het mobiliteitsbudget moet vanaf 1 januari ook verplicht in zijn geheel in een virtuele vorm ter beschikking gesteld worden van de werknemer, inclusief pijler 1. Het aanbod aan mobiliteitsopties binnen het mobiliteitsbudget is ingedeeld in 3 pijlers:
- Pijler 1: een milieuvriendelijke bedrijfswagen
- Pijler 2: duurzame vervoermiddelen en huisvestingskosten voor wie binnen een straal van 10 km van het werk woont
- Pijler 3: resterend saldo na bestedingen in pijler 1 en/of 2 dat de werknemer kan ontvangen
Voor gedetailleerde informatie over de berekeningsmethoden, neem je best contact op met je sociaal secretariaat.
Neen.
Het mobiliteitsbudget is geen statisch gegeven. Een promotie of demotie, waardoor een werknemer in een hogere of lagere wagencategorie terecht komt, beïnvloedt de grootte van het budget in positieve of negatieve zin.
Het mobiliteitsbudget is niet onderworpen aan een verplichte indexering. Maar de werkgever kan wel een eigen indexmechanisme op poten zetten. Het resultaat van zo'n bedrijfseigen aanpassing mag nooit hoger zijn dan wanneer men het mobiliteitsbudget gewoon volgens de sectorale loonindex zou aanpassen.
Werknemers kunnen het mobiliteitsbudget besteden in 3 pijlers met elk een eigen sociale en fiscale behandeling.
Pijler 1: milieuvriendelijke bedrijfswagen
De bedrijfswagen kan deel blijven uitmaken van het mobiliteitsbudget. Maar niet elke wagen komt in aanmerking.
De wagen die men binnen deze pijler kiest, moet milieuvriendelijk zijn.
Milieuvriendelijke wagens zijn elektrische wagens OF wagens die gelijktijdig beantwoorden aan volgende voorwaarden:
- een CO2-uitstoot hebben van max. 95 gr/km;
- de emissienorm voor luchtverontreinigende stoffen moet ten minste overeenstemmen met de geldende norm voor nieuwe voertuigen;
- wanneer het een oplaadbare hybride wagen betreft, moet de capaciteit van de elektrische batterij minstens gelijk zijn aan 0,5 kWh per 100 kg wagengewicht;
- minstens even milieuvriendelijk zijn als de wagen die aan de basis lag van het mobiliteitsbudget.
Vanaf 1 januari 2026 zal men binnen het mobiliteitsbudget enkel kunnen kiezen voor een wagen die helemaal geen CO2 uitstoot.
De wagen die de werknemer binnen deze pijler kiest, ondergaat dezelfde sociale en fiscale behandeling als de "gewone" bedrijfswagen. De werkgever is inzake RSZ een CO2-solidariteitsbijdrage verschuldigd. Voor de werknemer ontstaat een belastbaar voordeel van alle aard. Auto- en brandstofkosten zijn aftrekbaar in de vennootschapsbelasting. De aftrekbaarheid wordt bepaald door een formule waarin brandstoftype en reële CO2-uitstoot een belangrijke rol spelen.
Pijler 2: Duurzame mobiliteit
Elke besteding die de werknemer binnen deze pijler maakt, is volledig vrijgesteld van socialezekerheidsbijdragen en bedrijfsvoorheffing.
Vanaf 1 januari 2022 zal elke werkgever minstens een aanbod moeten doen binnen deze pijler.
Zachte mobiliteit
Hieronder vallen de aankoop, huur, leasing, de financiering en het onderhoud van:
• volgende modi met maximale snelheid van 45 km/uur:
o rijwielen: ongeacht het type van fiets dus gewone stadsfiets, e-bike, speed pedelec, bakfiets, mountainbike, enz.
o voortbewegingstoestellen: monowheel, hooverboard, elektrische step, enz.
o bromfietsen.
• motorfietsen die uitsluitend elektrisch aangedreven zijn.
De werknemer kan ook de uitrusting die de veiligheid en zichtbaarheid verhoogt van zichzelf en de eventuele passagier via het mobiliteitsbudget financieren.
Ook de kosten voor stalling van fietsen e.d. komen voortaan in aanmerking.
Openbaar vervoer
Met het mobiliteitsbudget kan de werknemer zowel abonnementen als vervoersbewijzen financieren.
Abonnementen moeten niet langer betrekking hebben op het woon-werkverkeer van de werknemer. Vanaf 1 januari 2022 komen ook abonnementen voor de inwonende gezinsleden in aanmerking.
Losse tickets voor het openbaar vervoer kunnen zuiver privé gebruikt worden door de werknemer en zijn gezin. En dit niet alleen voor reizen binnen België maar binnen de ganse Europese Economische Ruimte.
Men kijkt niet alleen naar de officiële aanbieders van openbaar vervoer. Ook andere initiatieven, zoals de waterbus, vallen hieronder.
Parkeerkosten die gepaard gaan met het gebruik van het openbaar komen voortaan ook in aanmerking.
Georganiseerd gemeenschappelijk vervoer
Georganiseerd gemeenschappelijk vervoer is niet noodzakelijk door de werkgever georganiseerd, maar kan ook via een groep van werkgevers verlopen of zelfs via derden.
Zo kan de werknemer met zijn mobiliteitsbudget ook verplaatsingen met de kantoorbus financieren.
Gedeeld vervoer
Deze rubriek omvat alle mogelijke vormen van gedeeld vervoer, zoals deelfietsen, -auto's, -scooters, -steps, … Ongeacht of ze toebehoren aan een vloot dan wel aan een particulier.
Ook het gebruik van een taxi of de huur van wagen met chauffeur (Uber) valt hieronder. Wel is vereist dat beiden in orde zijn met de regelgeving die op hen van toepassing is.
Tot slot kan men ook de huur van een wagen (zonder chauffeur) voor maximaal 30 kalenderdagen financieren met het mobiliteitsbudget. Dit kan handig zijn wanneer men met het gezin op vakantie wil gaan met de wagen.
Vanaf 1 januari 2026 mag ook dit gedeeld vervoer geen CO2 meer uitstoten om nog een plaats te krijgen in pijler 2. Enkel voor taxi’s geldt deze voorwaarde niet.
Huisvestingskosten
Dichtbij het werk wonen is bij uitstek een duurzame mobiliteitsoplossing.
Wie binnen een straal van 10 km van de normale plaats van tewerkstelling woont, kan het huurgeld of de hypothecaire lening (kapitaal én intresten) financieren met het mobiliteitsbudget.
Bedrijfsfiets en fietsvergoeding
Werkgevers kunnen hun fietsende pendelaars via het mobiliteitsbudget fietsen ter beschikking stellen en/of een fietsvergoeding toekennen. Hiervoor is wel een link met de woon-werkverplaatsingen vereist.
Voetgangerspremie
Wie te voet naar het werk komt, kan voor die afstand een voetgangerspremie financieren via het mobiliteitsbudget. Het maximale bedrag is gelijk aan het bedrag van de vrijgestelde fietsvergoeding (momenteel 0,24 euro per kilometer). Deze mogelijkheid wordt verder uitgebreid naar woon-werkverplaatsingen met een zgn. voortbewegingstoestel (skateboard, hooverboard, rollator, …).
Gemotoriseerde drie- en vierwielers
De regering voegt elektrisch aangedreven drie- en vierwielers toe aan de lijst van voortbewegingstoestellen.
De driewielers moeten geschikt zijn voor personenvervoer. De vierwielers moeten bovendien beschikken over een gesloten passagiersruimte.
Deze voertuigen kunnen de concurrentie aangaan met een motorfiets of wagen. Ze zijn geschikt voor personenvervoer en halen een snelheid van meer dan 45 km/uur.
Pijler 3: cash
Op het einde van elk kalenderjaar gebeurt een afrekening.
Het deel van het mobiliteitsbudget dat de werknemer niet gebruikte voor de financiering van een milieuvriendelijke bedrijfswagen (pijler 1) en/of duurzame mobiliteitsmodi (pijler 2), moet hem één keer per jaar in geld uitbetaald worden. En dit uiterlijk samen met het loon van januari van het daaropvolgende jaar.
Het gedeelte in cash is geen zuiver netto-gegeven. De uitbetaling gebeurt na aftrek van de bijzondere werknemersbijdrage inzake sociale zekerheid van 38,07%.
Ter compensatie van de hoge prijs die de werknemer hiervoor moet "betalen”, zal het saldo opgenomen worden in de berekeningsbasis voor de ziekte- en werkloosheidsuitkering én meetellen voor pensioenopbouw.
Het is wel vrij van belastingen. Voor de werknemer is het saldo in cash een vrijgesteld sociaal voordeel. Voor de werkgever vormt het een aftrekbare beroepskost.
Neen.
Maar vanaf 1 januari 2022 moet u wel minstens een aanbod doen binnen deze pijler. Dit geldt ook voor wie al eerder een mobiliteitsbudget invoerde.
Een werkgever kan zelf kiezen welke voordelen hij al dan niet aanbiedt, rekening houdend met het eigen mobiliteitsbeleid en de mobiliteitsbehoeften van zijn werknemers.
Bovendien kan de werkgever ook rekening houden met de administratieve beheersbaarheid van de mobiliteitskeuzes.
Neen.
Een werknemer kan vrij kiezen binnen welke pijler hij zijn mobiliteitsbudget wil aanwenden. In het meest extreme geval kiest de werknemer ervoor om zijn mobiliteitsbudget volledig cash te laten uitbetalen. Hij moet daar dan wel een hoge prijs voor betalen, onder de vorm van de bijzondere werknemersbijdrage van 38,07%.
Neen.
De toekenning van het mobiliteitsbudget eindigt uiterlijk de eerste dag van de maand waarin de werknemer:
- een functie uitoefent waarvoor geen recht op een bedrijfswagen voorzien is in het loonbeleid van de werkgever;
- terug over een andere bedrijfswagen beschikt dan de milieuvriendelijke wagen gekozen in de eerste pijler.
De werknemer heeft inzake het mobiliteitsbudget enkel recht op:
- de terbeschikkingstelling ervan door de werkgever;
- een behandeling die gelijk is aan de behandeling van het voordeel van het privégebruik van de bedrijfswagen.
Dit betekent onder meer dat een werknemer het recht op het mobiliteitsbudget behoudt gedurende afwezigheidsperioden gedekt door gewaarborgd loon.
Ruimere rechten die zouden bestaan op sector- of ondernemingsvlak inzake behoud bedrijfswagen (bijvoorbeeld bij langdurige schorsing arbeidsovereenkomst) moet men ook doortrekken naar het mobiliteitsbudget.
