De Brabandere: “Wat Tesla deed voor de auto, doen wij voor beton”

Met de overname van zes betonfabrieken in Noord-Frankrijk tekende het West-Vlaamse familiebedrijf De Brabandere voor een kwantumsprong. In één klap steeg de omzet van 30 miljoen naar 50 miljoen euro. Want dat er nog steeds veel beton wordt gebruikt in ons land, bewijzen de cijfers van FedBeton. Jaarlijks wordt er in België ongeveer 12 miljoen kubieke meter stortklaar beton gemaakt. Dat is goed voor 1,13 m³ of 2.600 kg per Belg. We hebben dus  niet alleen een baksteen, maar ook een homp beton in onze maag.

Moet er nog meer beton zijn? Is Vlaanderen al niet volgebouwd?
Pieter De Brabandere: “Beton wordt niet alleen gebruikt in de bouw, maar ook in de wegenbouw. Wat de aanleg en heraanleg van bestaande bruggen, wegen, fietspaden, ... betreft, is er in ons land nog meer dan genoeg werk aan de winkel. Ik hou ook niet zo van het woord betonstop. ‘Nieuwe bouwshift’ dekt misschien beter de lading. Dat het aantal bouwgronden beperkt is, betekent niet noodzakelijk dat er minder beton nodig is. Door de beperkt beschikbare ruimte wordt er vandaag steeds vaker voor appartementsblokken gekozen bij de ontwikkeling van nieuwe wijken of bij het herbouwen op bestaande percelen met verouderde gebouwen. Bij kwalitatieve hoogbouw is beton onmisbaar. In Dubai waar ik voor Jan De Nul heb meegewerkt aan het bouwen van nieuwe eilanden, vormt hoogbouw ook een deel van de oplossing voor de beperkte bouwruimte. Maar evengoed in Londen of Antwerpen rijzen nieuwe, kwalitatieve hoogbouwwijken op. Ik geloof dat we aan onze kust ook deze trend zullen volgen.”

Group De Brabandere is een familiebedrijf waarin jij de vierde generatie bent. Heb jij het beton met de papfles meegekregen? 
“Toen ik voor burgerlijk ingenieur studeerde, vond ik de betonproductie van mijn vader niet zo boeiend. Had je me toen gezegd dat ik mij zou toeleggen op beton, dan had ik daar mee gelachen. Maar toen ik toch mee in het familiebedrijf stapte, probeerde ik mij in eerste instantie toe te leggen op de wegenbouw. Dat leek me boeiender dan de betonproductie, die eigenlijk al een eeuw op min of meer dezelfde manier gebeurde. Maar toen zag ik in dat daar voor ons net de grootste opportuniteiten lagen: beton wordt al sinds de Romeinen gebruikt. Hoe konden we daar hét bouw materiaal van de 21ste eeuw van maken?”

Wat maakt beton zo bijzonder voor jou? 

“Beton bestaat uit een uitgebalanceerd mengsel van water, zand, grind en bindmiddelen zoals cement. Het is oersterk en kan eeuwen meegaan. Wist je dat het oudste betonnen gebouw ter wereld het Pantheon is in Rome? Het is zo’n 1.900 jaar geleden gebouwd met een koepel van massief beton die er vandaag nog steeds staat. Er bestaan zelfs Romeinse betonnen wegen en aquaducten die vandaag nog dienstdoen.”

Hoe maak je grijs beton groen?
“De uitdaging is om de productie van beton groener te maken. Dat kan door inspanningen te leveren op twee vlakken: de CO2-uitstoot verminderen en andere materialen kiezen. In plaats van telkens nieuwe natuurlijke grondstoffen aan te spreken, willen we bestaande materialen hergebruiken. Neem nu het zeezand dat aan wal wordt gebracht in Oostende, Nieuwpoort en Brugge. Dat zand is kritisch aan het worden: in plaats van het uit de zee te halen, zullen we het nodig hebben om onze stranden in stand te houden en onze kustlijn te verdedigen tegen de gevolgen van de klimaatopwarming.”

“Daarom geloof ik in circulariteit, met een focus op het behouden van de waarde van je materialen. Nu wordt opgebroken beton vaak gebruikt als funderingsmateriaal, wat een downgrade is. Ik vind dat we op zoek moeten gaan naar manieren om de gebruikte materialen te upcyclen of op hetzelfde niveau terug in te zetten in de cyclus.”

Van downcyclen naar upgraden:  hoe pak je dat concreet aan?
“Waarom niet het zand uit onze grondwerken voor wegenbouw, rioleringswerken en bouwputten zuiveren en gebruiken als alternatief voor zeezand bij het maken van beton? We investeerden al in een installatie die dat zand kan zuiveren tot een hoge kwaliteit zodat we er opnieuw beton van kunnen maken. Als we bij bouwwerken oud beton moeten opbreken, kan dit vermalen, gereinigd en gezeefd worden tot een hoogwaardig betongranulaat, dat op zijn beurt het grind kan vervangen. Zo moeten we niet voortdurend nieuwe grondstoffen ontginnen.”

Wat houdt ons tegen om massaal voor eco-beton te kiezen? Is het te duur?
“Nee, de prijs ervan is momenteel dezelfde als die van gewoon beton. Maar onbekend maakt onbemind. We voelen dat heel wat lokale overheden het liefst  kiezen voor wat ze al kennen: het gewone beton dus. Maar het begint vaak met kleine stapjes, zoals de afwateringsgoot van een nieuw fietspad in Veurne, die we mochten maken van circulair beton. Of een nieuwe landbouwweg in Koksijde. Voor grotere werken zoals gebouwen, autowegen en bruggen ontbreekt het vertrouwen vaak nog en staat de wetgeving ook nog altijd niet op punt. In ons hoofdkwartier hebben we wel ons eigen eco-beton gebruikt: het levende bewijs dat het kan én werkt.”

Hoe kan je de non-believers over de streep trekken? 
“Elektrische auto’s kregen in het begin ook met veel wantrouwen te maken, net als eco-beton nu. Gelukkig kwam ik Willy Goossens, Dirk Vandecappelle en enkele andere gelijkgestemde ondernemers tegen. Samen richtten we in 2013 de vzw Groen Beton Vert op, waarmee we lobbyen voor het verduurzamen van de bestaande normen. Tien jaar geleden had men in onze sector weinig oren naar het hergebruik van grondstoffen. Maar door de grondstoffencrisis staan steeds meer mensen er nu wel voor open.”
 
“Ik hoop dat het in de toekomst verplicht zal worden om 30% gerecycleerd materiaal te gebruiken in de nieuwbouw. Eco-beton in je huis kan dan helpen om die nieuwe norm te halen. Daarom geloof ik dat het huis van de toekomst gebouwd zal zijn met eco-beton. Niet alleen in de funderingen, maar ook in de afwerking. Beton is immers een hip product geworden in interieurs: veel mensen appreciëren de schoonheid van een betonnen vloer of keukenblad.”

Waar kijk je in 2024 naar uit?
“2024 wordt het jaar waarin het Circular Concrete Centre in Veurne zal gebouwd worden, een innovatie- en onderzoekscentrum dat kennis over circulair beton wil verspreiden. En waar je ook demonstraties van de toepassingen zal kunnen zien. We hopen dat het een katalysator voor vernieuwing zal worden, een plek waar ondernemers ideeën kunnen opdoen en uitwisselen. Zodat hier een soort ‘Silicon Valley’-vibe ontstaat, waaruit een Green Building Valley kan groeien.”
 

VERKIEZINGEN 2024: Struikelblokken voor groei in eigen land
“In Veurne is het lokale ondernemersklimaat goed, maar de overheid zou onze ondernemingen meer ruimte tot groei en vernieuwing mogen geven. Het contrast met Frankrijk is groot, daar kunnen we wel veel vlotter innoveren en groeien. Sinds onze recente overname situeert 100% van onze groei zich daar. In eigen land krijgen we te maken met meerdere struikelblokken. Om nieuwe projecten vergund te krijgen bijvoorbeeld, moet je vaak een lang en moeizaam traject volgen. Dat is een pijnpunt in Vlaanderen dat innovatie afremt. Daarnaast is in vergelijking met onze sites in Frankrijk de energiekost in Vlaanderen erg hoog. En als je weet dat we in onze productieketen werken met temperaturen rond de 1.450 °C, valt de impact van energiekost niet te onderschatten. Ook de loonkosten in ons land liggen te hoog. Voor een Franse chauffeur betaal ik 20 procent minder dan voor een Vlaamse chauffeur. Dat maakt het moeilijker om nieuwe groei en investeringen in eigen land te realiseren. Tot slot wordt het door de krapte op de arbeidsmarkt steeds moeilijker 
om de juist geschoolde mensen te vinden. In de bouwsector zijn veel arbeidsintensieve profielen nodig en die vinden we nauwelijks. Bekwame mensen vanuit buiten de Europese Unie in België kunnen inzetten, zou makkelijker moeten kunnen.”