De coronacrisis hakte in op het fysiek en mentaal welzijn van de zorgsector. Het was voor velen een erg zware periode met lange uren, gebrek aan materiaal en veel onzekerheid en stress. Maar de coronapandemie toonde ook de enorme flexibiliteit en creativiteit van de sector. Er werd in deze crisisperiode omgeschakeld naar een uitgezuiverde taakverdeling, verhoogde flexibiliteit en regelluwte.
Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid somde in een cascadedocument de mogelijkheden op bij personeelsuitval. Zo kon men bij een hoge uitval van personeel een beroep doen op een provinciale pool van zorgondersteuners voor taken zoals maaltijdbegeleiding, linnenbehandeling, beheer en onderhoud van zorgmaterialen, ondersteuning bij animatie en intern transport. De mogelijkheden omvatten zowel vrijwilligers als betaalde werkkrachten. Via www.helpdehelpers.be kon je professionele ondersteuning inschakelen in de zorg. Een team uit de gezinszorg of thuisverpleging kon waar nodig voorzieningen ondersteunen. Daarnaast kwam er snel een fiscaal aantrekkelijk systeem voor het opnemen van overuren en/of resterend verlof door het personeel. Het werd ook mogelijk om (brug)gepensioneerd zorgpersoneel opnieuw in te schakelen in de voorziening. Opmerkelijk was de coördinatie binnen de eerstelijnszones: elke regio richtte een COVID-19-team op om zorgvoorzieningen te helpen met hun vragen naar ondersteuning. Dat konden zowel vragen naar personeel zijn, als naar psychosociale ondersteuning, of naar logistieke hulp.
Alle initiatieven zetten een erg duidelijke taakdifferentiatie en taakverschuiving voorop: de juiste zorg op de juiste plaats door de juiste zorgverlener, ondersteund door technologie.
Ook federaal werden initiatieven opgezet: het RIZIV lanceerde de projectoproep “Zorg op afstand”, waarbij COVID-19-patiënten thuis opgevolgd werden via telemonitoring. Het doel van het project was om ziekenhuiscapaciteit vrij te houden door de patiënten thuis te monitoren. Zo werden ziekenhuisopnamen vermeden en werd de verblijfsduur in het ziekenhuis verkort. Het project werd omarmd door zowel ziekenhuizen als thuisverplegingsnetwerken (bv. Mederi). COVID-19-patiënten van het AZ Maria Middelares die volgens de huisarts of specialist veilig thuis konden worden opgevolgd, werden aangemeld op het Well@Home-platform van BeWell. Het Rapid Respons Team (RRT) van AZ Maria Middelares, de verpleegkundigen van het Wit-Gele Kruis en de deelnemende huisartsen kregen een dagelijks overzicht. Het was ook mogelijk om patiënten continu op te volgen dankzij realtime monitoring via wearables.
Al die initiatieven zetten een erg duidelijke taakdifferentiatie en taakverschuiving voorop: de juiste zorg op de juiste plaats door de juiste zorgverlener, ondersteund door technologie. Dát is dé radicale hertekening van zorgberoepen die nodig is om het personeelstekort in welzijn en zorg op te vangen.
