Zowel het kortlopend als langdurig ziekteverzuim is de afgelopen jaren sterk toegenomen in Limburgse ondernemingen. Dat blijkt uit een gezamenlijke bevraging van Voka - KvK Limburg en Mensura die peilden naar het ziekteverzuim, preventiebeleid en de re-integratietrajecten op de werkvloer. De resultaten van dit onderzoek tonen duidelijke trends in zowel langdurig als kortlopend ziekteverzuim en onderstrepen de dringende noodzaak voor preventieve maatregelen. “De kost van het ziekteverzuim in een onderneming met 100 werknemers bedraagt gemiddeld 176.000 euro per jaar. Daar komen nog de indirecte kosten bij voor productiviteitsverlies en het missen van groeikansen. Een totaal gezondheidsbeleid dat focust op re-integratie én preventie is het beste medicijn tegen ziekteverzuim. Want een gezonde werknemer die niet ziek wordt, blijft aan de slag en hoef je niet te re-integreren.”
Bekijk hier de reportage op TV Limburg.
Uit de bevraging van Voka – KvK Limburg en Mensura blijkt dat 44% van de respondenten het ziekteverzuim in de organisatie de afgelopen twee jaar heeft zien toenemen. Als we kijken naar kortstondige afwezigheden van één dag komen deze in 86% van de bevraagde bedrijven voor, 57% ziet kort én middellang verzuim van één maand tot één jaar en 38% heeft naast kort en middellang verzuim ook te maken met langdurige afwezigheden van langer dan een jaar.
42% van de ondervraagden geeft aan dat ze de afgelopen twee jaar meer afwezigheden van één dag hebben. Meer dan de helft ziet de afschaffing van het ziektebriefje voor één dag hier als oorzaak van. Deze regel geldt maximaal drie keer per jaar voor organisaties met meer dan 50 werknemers. Ook seizoensgebonden ziekten zoals griep en verkoudheden zorgen voor kortstondige afwezigheden van één dag tot enkele weken, net als acute medische ingrepen en privé-ongevallen.
“De afschaffing van het ziektebriefje voor één dag heeft dus wel degelijk een invloed op het kort verzuim”, aldus Johann Leten, gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Limburg. “Volgens ons is en blijft het een verantwoordelijkheid van de behandelende arts om ziekte vast te stellen. Artsen kunnen hierop sterker geresponsabiliseerd worden. “Een ziektebriefje nodig of niet? Laat die beslissing over aan de werkgevers zelf, elke werkplek is anders. Het is niet aan de overheid om op te leggen vanaf wanneer een doktersbriefje nodig is."
Bart Teuwen, algemeen directeur Mensura: “Direct contact met de leidinggevende is essentieel om de verzuimdrempel hoog te houden en het gesprek over inzetbaarheid aan te gaan. Hun betrokkenheid en regelmatige communicatie bevorderen een gezonde en productieve werkomgeving. Dit zorgt ervoor dat medewerkers zich gesteund en gemotiveerd voelen, wat bijdraagt aan een lager verzuim.”
Langdurig afwezigheden
De helft van de organisaties (51%) heeft te maken met langdurig zieke werknemers die meer dan een jaar afwezig zijn. De oorzaken van deze langdurige afwezigheden variëren sterk van medische aandoeningen en burn-out tot privéomstandigheden zoals mantelzorg en persoonlijke trauma’s. Vooral mentale gezondheidsproblemen, zoals depressie en burn-out, worden vaak genoemd als redenen voor langdurig verzuim.
“Het beperken van verdere instroom is essentieel omdat de kans op re-integratie drastisch afneemt na langdurige afwezigheid. Uit onderzoek blijkt dat na slechts drie maanden de kans op volledige terugkeer al met 50% is gedaald. Bij afwezigheid van meer dan een jaar is re-integratie vaak zeer beperkt. Snel handelen is daarom cruciaal”, aldus Bart Teuwen.
“Meer dan 35.000 Limburgers zijn langdurig ziek. Dit stelt werkgevers in onze provincie voor grote uitdagingen, zeker in tijden van een krappe arbeidsmarkt”, voegt Johann Leten toe. Naast de uitdagingen rond tijdelijke vervangingen komt de uitval ook met een kostprijs: de kost van het ziekteverzuim in een onderneming met 100 werknemers bedraagt gemiddeld 176.000 euro per jaar. Daar komen nog de indirecte kosten bij voor productiviteitsverlies en het missen van groeikansen. Ook voor de samenleving komt de ziekte-uitval met een grote kostprijs in de vorm van uitkeringen en medische kosten. Het is daarom cruciaal om het in de eerste plaats niet zo ver te laten komen.”
Preventie en re-integratie
Om het ziekteverzuim te voorkomen zet 43% van de ondervraagden in op preventie door diverse maatregelen te implementeren zoals ergonomische werkplekaanpassingen, mentale welzijnsprogramma’s, en regelmatige gezondheidscheck-ups. 15% geeft aan een uitgewerkt welzijnsbeleid te hebben. Ondanks deze inspanningen blijft 26% van de organisaties worstelen met het effectief terugbrengen van langdurig zieken naar de werkvloer. 41% zegt dat ze het afgelopen jaar zieke werknemers hebben gere-integreerd waarbij vooral medewerkers stapsgewijs terugkeren in dezelfde functie. Ook deeltijds thuiswerken, aangepast werken - indien mogelijk – of terugkeren in een andere functie behoren tot het re-integratietraject.
“Via onze Voka Wijzer en projecten in samenwerking met de eerstelijnszorg en ziekenfondsen proberen we vanuit Voka – KvK Limburg ondernemingen de weg te wijzen op het vlak van preventie en re-integratie. We stellen vast dat dit voor ondernemingen geen evidentie is. Het blijft dus noodzakelijk om hier te wijzen op het belang van deze zaken om een sterke en gezonde onderneming te creëren”, aldus Johann Leten.
Een belangrijk aspect van succesvolle re-integratie is de ondersteuning van externe specialisten. Echter stellen we vast dat 68% van de bedrijven geen beroep doet op externe ondersteuning.
“Externe ondersteuning kan nochtans zeer behulpzaam zijn bij het aanpakken van ziekteverzuim in een organisatie” zegt Bart Teuwen van Mensura. “Deskundige begeleiding biedt objectieve inzichten en effectieve strategieën om verzuim te verminderen. Het helpt bij het identificeren van onderliggende problemen en het implementeren van gerichte interventies, waardoor zowel de gezondheid van medewerkers als de algehele productiviteit verbetert.”
Conclusie: “Nood aan preventie-en re-integratiebeleid is hoog”
De resultaten van de bevraging door Voka - KvK Limburg en Mensura onderstrepen dus de complexiteit van ziekteverzuim binnen organisaties. De toename van zowel langdurig als kortlopend verzuim benadrukt de noodzaak voor gerichte preventieve maatregelen en effectieve re-integratiestrategieën.
“We moeten meer inzetten op preventie, want een gezonde werknemer die niet ziek wordt, blijft aan de slag en hoef je niet te re-integreren. Een goed preventiebeleid zet in op het welzijn van zowel individuele werknemers als de algemene werkcontext. Het is de beste investering die een bedrijf kan doen. Daarbij staat verbinding met en tussen de medewerkers centraal”, stellen Leten en Teuwen.
Op het vlak van re-integratie zijn informele gesprekken tussen werkgever, zieke werknemer en arbeidsarts enorm belangrijk om terug aan de slag te gaan. Wanneer die dialoog snel start, vindt 4 op 5 terug werk. In plaats van de huidige vier artsen die betrokken zijn in het re-integratietraject moeten we nu durven kiezen voor één specialist, en dat is ontegensprekelijk de arbeidsarts. Daarnaast denken we dat fit notes – die aangeven wat de zieke medewerker wél nog kan – geschikter zijn dan de huidige afwezigheidsattesten, en is meer maatwerk en flexibiliteit nodig om laagdrempeligheid te creëren en flexibelere werkhervattingen mogelijk te maken. Bij al deze zaken stellen we het wederzijdse vertrouwen tussen werkgever, werknemer en arbeidsarts voorop. Enkel zo kunnen we een succesvol verzuimbeleid realiseren”, besluit Johann Leten.
